Depresyonun İlaçla Tedavisinde Nelere Dikkat Etmek Gerekir ?

Antidepresan ilaçlar doktor tavsiyesi ile mi kullanılmalı?

Günümüzde depresyon tedavisinde antidepresan ilaçlar çok sık kullanılmaktadır. Aşağıda bu ilaçlarla ilgili bazı bilgiler verilmiştir. Ancak ilaçlarla ilgili her türlü sorunun ilacı veren doktorla konuşulması gerektiği ve daha ayrıntılı bilgilerin ilaç kutusunda bulunan prospektüslerde bulunduğu unutulmamalıdır.

Bu ilaçlar eş, dost ya da arkadaş tavsiyesi ile kullanılmamalıdır. Antidepresanlar ancak doktor tavsiyesi ile kullanılması gereken ilaçlardandır.

Bu ilaçların ara sıra ya da ihtiyaç duyulunca kullanılmasının hiçbir anlamı yoktur.

Bu ilaçların depresyonu ortadan kaldırabilmesi için düzenli bir şekilde kullanılması gerekmektedir. İlaçlar mümkün olduğunca hiçbir doz atlanmadan kullanılmalıdır. İlacın içilmesinin unutulduğu bir sonraki ilaç saatinde hatırlanırsa fazladan ilaç alınmamalıdır. Saatler içinde hatırlanırsa o günkü doz hatırlandığı anda içilmeli, ertesi gün ilaç aynı saatte içilmeye devam edilmelidir.

En etkili antidepresan ilaç hangisi?

Tedavi edici güç açısından antidepresan ilaçlar arasında fazla fark yoktur. Başka bir deyişle depresyonu iyileştirici etkileri açısından birbirlerine göre bu ilaçların çok özel bir üstünlükleri bulunmamaktadır.

Antidepresan ne zaman etki göstermeye başlar?

Bu ilaçların depresyonu iyileştirici etkileri çoğu zaman ikinci haftadan sonra başlar.

Bu nedenle ilk haftalarda belli bir iyileşme söz konusu olmazsa ilacın yararlı olmayacağı düşünülmemelidir. İlacın tam iyileştirici etkisinin çıkması ve hastalık öncesi hale dönme çoğu zaman birkaç ay almaktadır.

Rahatsız edici yan etkiler ise ilk günlerden itibaren ortaya çıkabilmektedir. Hatta bu nedenle bir çok hasta ilaçtan hiç bir yarar görmemesi bir yana daha kötü olduğu düşüncelerine kapılmaktadır.

Antidepresan ilaçlar ne kadar süre kullanılmalı?

Depresyonun rahatsız edici belirtileri iyileştikten sonra bile ilaçların uzun süre kullanılması gerekmektedir. Doktor tarafından belirlenen süreden önce ilaçlar kesildiğinde depresyon yeniden ortaya çıkabilmektedir. İlaçlar başlangıçta depresyonu tedavi etmek amacıyla kullanılırken daha sonra da koruyucu amaçla (depresyonun yeniden ortaya çıkmasını önlemek amacıyla) kullanılırlar. Başka bir deyişle bu ilaçlar depresyonu tedavi etmeleri yanında depresyonun tekrar ortaya çıkma olasılığını da azaltmaktadır.

Depresyon tedavisi uzun süren bir tedavidir ve ne zaman bırakılacağına doktorla birlikte karar verilmelidir. Depresyon tanısı konarak antidepresan ilaç başlanan ve ilacından yarar gören hastalarda bu süre genellikle birkaç yılı geçmektedir.

Depresyon tedavisinde en sık görülen yanlışlardan birisi de hastanın kendini iyi hissettiğinde ilacı bırakmasıdır. Oysa bu ilaçlar düzenli ve tavsiye edilen dozda kullanılınca yararlı olmaktadır. Bu nedenle sık sorulan sorulardan birisi olan ‘kendimi iyi hissedince ilacı bırakabilir miyim?‘ ve ‘ilacı kendimi kötü hissettikçe içsem olur mu?‘ sorularının yanıtı hayırdır.

Antidepresanlar bağımlılık yapar mı?

Antidepresan ilaçların bağımlılık yapıcı etkileri bulunmamaktadır.

Bu ilacın dozu yüksek mi?

Antidepresan ilaçların depresyon iyileştirici dozları arasında farklılıklar bulunmaktadır. Bir ilacın dozu (10 mg ya da 50 mg) o ilacın daha güçlü ya da daha ağır bir ilaç olduğu anlamına gelmemektedir. Her ilacın kendine göre bir iyileştirici dozu vardır, ilaç dozlarından yola çıkılarak ilaçların birbibir ile karşılaştırılması doğru bir yaklaşım değildir.

Depresyon tedavisinde yeşil reçeteli ilaçlar kullanılır mı?

Yeşil reçeteli ilaçlar depresyon tedavisinde temel ilaçlar arasında yer almazlar. Ancak antidepresan ilaçlara göre daha hızlı etki etmesi nedeniyle uykusuzluk ve aşırı sıkıntı (anksiyete) gibi yakınmalar olduğunda geçici olarak kullanılabilmektedir.

Yeşil reçeteli ilaç yazılması bazı hastalarda hastalığın daha ağır olduğu düşüncesi yaratabilmektedir. Oysa yeşil reçeteli ilaç kullanımı ile hastalığın ağırlığı arasında hiçbir ilişki bulunmamaktadır.

Antidepresan ilaçlar aniden kesilebilir mi?

Antidepresan ilaçların kesilmesine hasta ve doktor birlikte karar vermelidir. Antidepresan ilaç kesildiğinde bazı yakınmalar ortaya çıkarsa iki temel konu söz konusu olabilir.

İlki hastalığın yeterince iyileşmemiş olmasıdır. Antidepresan ilaç rastgele kesilirse ve depresyon yeterince iyileşmediyse hastadaki yakınmalar tekrar başlar.  Böyle bir durumda genellikle ilacı bir süre daha kullanmak gerekir.

İkincisi kesilme (yoksunluk, bırakma) belirtileri olarak adlandırılan klinik tablodur. İlacın aniden kesilmesi durumunda kesilme belirtisi olarak adlandırılan bazı yakınmalar (sinirlilik, uykusuzluk ve huzursuzluk gibi) ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle ilaç bırakılacağı zaman dozunun yavaş yavaş azaltılarak bırakılması gerekmektedir.

Başka bir doktora gidildiğinde kullanılan antidepresan söylenmeli mi?

Antidepresan ilaçları kullanırken başka ilaç kullanılması gerekirse doktora kullanılmakta olan antidepresan ilaç mutlaka söylenmelidir.

Depresyon tanısı konan ve bir antidepresan ilaç yazılan hastalar her hangi bir bedensel hastalıkları olup olmadığını, geçmişte her hangi bir antidepresan ilaç kullanıp kullanmadığını, kullandıysa bundan yarar görüp görmediğini ve yan etkisi olduysa yan etkilerini mutlaka doktoruna söylemelidir.

Güncelleme: 22.01.2021

Prof. Dr. Erol Özmen
Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi
Psikiyatri Anabilim Dalı

Muayenehane:
Talatpaşa Bulvarı, No: 50, Dora Apt, Kat: 3, Daire: 3, Alsancak, İzmir
Yüz yüze ya da  online görüşme randevusu için telefon : 0 542 236 13 54