Çocuk & Arkadaş

Çocuk ve Arkadaş

Çocuğun psikososyal gelişiminde arkadaş ilişkileri önemli bir yer tutar. Çocuğun kişilik gelişimi, kendini tanıması ve tanımlaması büyük ölçüde çocuğun başkalarıyla ilişkilerine, onlarla etkileşmesine bağlıdır. 

Arkadaş ilişkilerinin diğer bir önemli yönü çocuğun toplumsallaşmayı, diğer insanlarla nasıl ilişki kurulacağını bu ilişkilerde öğreniyor olmasıdır. Arkadaş grupları çocuğun ilişki ve iletişim içinde başkalarını da dikkate almayı ve grup kurallarına uymayı öğrenmesini sağlar. 

Arkadaşlık ilişkileri her çocukluk döneminde farklı yaşanır. Çocuğun diğer çocuklara karşı ilk tepkileri, onları fark etmeye başlaması aşağı yukarı altı aylıkken görülür. Üç yaşından sonra çocuk diğer çocuklarla grup halinde oyunlar oynamaya başlar. 

Cinsiyet farklılığının farkına varılması çocuğun arkadaş ilişkilerine yansır. 4 yaşına kadar cinsiyet ayrımı yapmadan birlikte oynayan çocuklar bu yaştan sonra daha çok kendi cinsiyet grupları içinde oynamayı ve arkadaşlık kurmayı tercih ederler. 

İlkokul çağında arkadaş ilişkileri daha çok birlikte oynamak ve eğlenmek amacı taşıyan oyun grupları içinde sürdürülür.

Ergenlik döneminde ise arkadaş grubunun anlamı değişir. Gruplarda sıkı dostluk ve sırdaşlık egemendir. Ergen arkadaş grubu içinde kendini bulur, kimlikler kazanır. Arkadaş ergenlik döneminde her şeyin önüne geçer. Anne, baba ve öğretmenler ikinci plana itilir. 

Kaynaklar

Ülkü, S. (1978). Çocuklukta Arkadaş İlişkileri. EĞİTİM VE BİLİM, 2(12).

Ülkü, S. (1978). Ergenlik Döneminde Arkadaşlık İlişkileri. EĞİTİM VE BİLİM, 2(11).

Arkadaş ilişkilerinin çocukların ruh sağlığına etkileri ile ilgili kısa ve öz bilgiler

• Her ne kadar çocukların kişilik yapısının gelişiminde arkadaş ilişkilerinin rolü varsa da çocukların nasıl bir arkadaşlık ilişkisi içinde olacağını belirleyen etmenlerden birisi de kişilik yapısıdır. Örneğin içe dönük kişilik özellikleri olan bir çocuğun pek arkadaşı olmayacaktır. Yine çekingen bir çocuk arkadaş edinmede zorlanacaktır.
• Çocuklarını daha iyi tanımak isteyen anne babaların çocuklarının arkadaşlık ilişkilerini iyi gözlemesi gerekir. Arkadaş edinebilme, arkadaşlığı sürdürebilme ve arkadaş grupları içinde nasıl davrandığı çocuğun kişilik yapısı konusunda önemli ipuçları verir. Ancak tek ya da bir kaç gözlemle karara varılmalıdır. Anne babalar çocuklarında kendilerince beğenmedikleri ya da kazandırmak istedikleri özellikleri çocuklarına nasihat edip durmamalı, insan davranışının ancak uzun sürede değişebileceği unutulmamalıdır.
• Çocuklarının arkadaşlık ilişkilerinde yetersiz kaldığını düşünen anne ve babanın çocuklarını sürekli eleştirmesi ve sosyal ortamlara girmeye zorlaması çocuğun özgüvenini daha da kırar.
• İlke olarak arkadaşlık ilişkilerinde yaşadığı sorunları çocuğun kendisi çözmelidir. Ancak anne babalar süreci yakından izlemelidir.
• Anne babaları en çok korkutan konulardan birisi de ‘kötü’ arkadaş konusudur. Günümüzde ne yazık ki kurduğu arkadaşlıklar nedeniyle madde kullanmaya başlayan, karakolluk olan çocuklar olabilmektedir. Bu nedenle anne babalar çocuklarının arkadaşlarını mümkün olduğunca tanımaya ve tanışmaya çalışmalı, çocukta kendisine karışılıyormuş izlenimi yaratmadan arkadaşlık ilişkileri izlenmelidir.

Derleyen

Prof. Dr. Erol Özmen
Manisa Celal Bayar Üniversitesi
Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı

Muayenehane:
Talatpaşa Bulvarı, No: 50, Dora Apt, Kat: 3, Daire: 3, Alsancak, İzmir
Yüz yüze ya da  online görüşme randevusu için telefon : 0 542 236 13 54

İlginizi Çekebilecek Yazılar

Çocuk yetiştirme – Çocuk Yetiştirme

Ergenlik dönemi ve arkadaşlık – Uzman Psikolog Çağla Tuğba Selveroğlu