Deliryum – Delirium

Deliryum nedir? Tanımı

Deliryum en kısa biçimde ‘akut beyin yetmezliği’ olarak tanımlanabilir. Tanımdan da anlaşılacağı gibi beynin nörokimyasal işleyişini bozan her türlü hastalık nedeniyle, madde ve ilaç etkisi ile deliryum gelişebilir. Klinik tablo genellikle ani başlangıç ve dalgalı bir seyir gösterir. Deliryum yaşayan bir kişide bilinç, dikkat, yönelim, algı, düşünce, bellek ve uyku-uyanıklık döngüsü ile ilgili bozukluklar görülür. Kişide bulunduğu yeri ve zamanı karıştırma, gelen gidenin kim olduğunu doğru değerlendirememe, olup biteni yanlış değerlendirme, olmayan şeyleri görme ve işitme, kontrolsüz davranma gibi belirtiler ortaya çıkar. Örnek belirtiler arasında ‘vizite gelen doktorları kendisine kötülük yapmak isteyen kişiler olarak değerlendirme’, ‘günü-ayı-yılı doğru değerlendirememe’, ‘derisinin altında böcekler varmış gibi hissetme’, ‘duvarda insan yüzleri görme’ ve ‘bilinç bulanıklığı’ sayılabilir.

Tipik olarak deliryum belirtileri ani ve hızlı biçimde başlar. Belirtilerde sıklıkla dalgalanmalar olur. Başka bir deyişle birkaç saat önce çok sayıda belirti görülen hasta yeniden değerlendirildiğinde hiçbir belirtisi olmayabilir. Yine bir süre sonra bütün belirtiler tekrar ortaya çıkabilir. Bunun en önemli nedeni beyni etkileyen etmenin ortadan kalkıp kalkmamasıyla ilgilidir. Sorun değişmeden sürüyorsa deliryum belirtileri dalgalanma olmadan süreklilik gösterebilir.

Deliryumun nedenleri

Beynin fizyolojik olarak sağlıklı biçimde işlev görmesini etkileyen her şey deliryum gelişmesine neden olabilir. Örnekler arasında elektrolit dengesizlikleri, hipoglisemi (kan şekeri düşüklüğü), beyinde tümör varlığı, ilaç ve madde zehirlenmesi, ilaç ve madde yoksunlukları, beyin enfeksiyonları, kalp yetmezliği, kafa travması ve beyin kanaması sayılabilir.

Deliryum tedavisi

Deliryumun varlığı acilen tedavi gerektiren tıbbi bir sorunun varlığını göstermektedir. Deliryum tablosu ile karşılaşıldığında ilk yapılması gereken iki şeyden birisi altta yatan nedenin saptanarak düzeltilmesi, diğeri de hastanın kendisine ve diğer insanlara zarar vermesini önlemektir.

Kısa ve öz bilgiler

• Deliryum, değişik zamanlarda farklı başlıklar altında ele alınan bir sendromdur. Organik beyin bozukluğu, organik mental bozukluklar, organik kökenli ruhsal bozukluklar, yoğun bakım sendromu, yoğun bakım psikozu, akut konfüzyon durumu, akut beyin sendromu başlıkları altında da incelenmektedir.
• Yoğun bakım birimlerinde yatan hastalarda ve yaşlılarda deliryum görülme olasılığı daha yüksektir.

Prof. Dr. Erol Özmen
Manisa Celal Bayar Üniversitesi
Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı

Muayenehane:
Talatpaşa Bulvarı, No: 50, Dora Apt, Kat: 3, Daire: 3, Alsancak, İzmir
Yüz yüze ya da  online görüşme randevusu için telefon : 0 542 236 13 54

İlginizi çekebilecek diğer yazılar

Ruhsal Hastalıklar – Psikoloji & Psikiyatri Sözlüğü