Etkili Çevrimiçi (Online) Sunum Yapma

Prof. Dr. Erol Özmen

Çevrimiçi (online) eğitim nedir?

Çevrimiçi (online) eğitim kısaca internet ortamında yürütülen eğitim olarak tanımlanabilir. Eş anlamlı tanımlamalar olmamakla birlikte aynı anlama gelebilecek şekilde çevrimiçi (online) eğitim için bazen sanal eğitim, internet tabanlı eğitim, e-öğrenme (elektronik öğrenme), m-öğrenme (mobil öğrenme) ve uzaktan eğitim ifadeleri de kullanılabilmektedir. Çevrimiçi eğitim canlı olarak, video kaydın yayınlanması ya da önce canlı yayınlayıp daha sonra da videonun yayınlanması şeklinde yürütülebilmektedir.

Etkili çevrimiçi sunum yapma ipuçları

Çevrimiçi sunumun nitelikli, başarılı, verimli ve etkili biçimde yürütülmesi için dikkat edilmesi gereken konular aşağıda sıralanmıştır.

• Kullanacağınız platformu (zoom, instagram, youtube vs) iyi tanıyın.
• Sunumu siz yönetecekseniz platformun sessize alma, ekran paylaşma, kayıt etme, başlatma, bitirme gibi özelliklerini iyi öğrenin.
• Sunumu siz yönetmiyorsanız söz almak istediğinizde sessiz ya da sesli konumda olup olmadığınıza dikkat edin.
• Amacınıza uygun doğru platformu kullandığınızdan emin olun.
• Bilgisayar kullanımı ile ilgili yeterli teknik bilgiye sahip olun.
• Gerekirse sunum yapabileceğiniz yedek bir cihaz (bilgisayar, tablet, cep telefonu vs) bulundurun.
• Sunum için kullandığınız platform dışında bilgisayarınızda açık olan programları, uygulamaları ve web sayfalarını kapatın.
• Deneyimsiz konuşmacılar (bazen deneyimliler de) online eğitim sırasında ekranda ilk göründüklerinde adeta çocuklaşırlar. Normalde hiç yapmayacakları şeyler ve hareketler yapabilir, söylemeyeceği şeyler söyleyebilirler. Psikolojide tanımlanan regresyona denk gelen bu tür davranışlara düşmeme konusunda dikkatli olun.
• Sunumda slayt kullanıp kullanmayacağınıza karar verin. Slayt kullanacaksanız slaytlarınızı olabildiğince basitleştirin, ilgi çekici hale getirin. Slaytların kısa, öz ve görsel ağırlıklı olmasına dikkat edin.
• Slaytlarınızda yazıları mümkün olduğunca merkezde tutun. Slayt kenarlarındaki yazıları izleyiciniz göremeyebilir.
• Sunum sırasında yalnız slaytların görünür olması ile yetinmeyin. Siz de görünür olun. Konuşanın yüzünü görmek sunumu daha etkili hale getirir.
• Ekranda göründüğünüz yere değil kameraya bakın. Bilgisayarınızı kamera göz hizasında olacak şekilde yükseltin. Başınızın ve vücudunuzun görünmesini istediğiniz kısmının bütününün görülmesini sağlayacak biçimde ekranınızın açısını ayarlayın.
• Sunumu kendinizin net bir biçimde görünmenizi sağlayacak iyi aydınlatılmış bir ortamda yapın. Arka planı özenli bir şekilde düzenleyin. Görüntüye girecek eşyalar için özen gösterin. İzleyicilerin dikkatini dağıtacak görüntü oluşturmaktan kaçının. Gerekirse bazı platformlarda bulunan arka plan oluşturma seçeneğini kullanın.
• Ekranda nasıl göründüğünüzü önemseyin. Kameraya çok yakın ya da çok uzak durmak genelde kötü bir izlenim bırakır.
• Hareketlerinize, hareketliliğinize dikkat edin. Nasıl bir izlenim bırakacağınızı düşünün. Anlamsız ya da isteksiz görünecek biçimde hareket edip durmayın.
• Sesinizin iyi anlaşılıp anlaşılmadığını test edin.
• Sunum sırasında ses tonunuza ve vurgularınıza özen gösterin. İsteksiz, gönülsüz ya da yetersiz olduğunuz izlenimi bırakmayın.
• Sunumu çevrimiçi yapmak zorunda kaldığınız için özür dilemeyin. ‘Yüz yüze eğitim daha etkili fakat zorunlu kaldık’ mesajı vermeyin. Çevrimiçi eğitim uygun biçimde yürütüldüğünde etkili eğitim yöntemlerinden birisidir.
• Sanki izleyicilerinizi görüyormuş gibi canlı anlatın.
• Sunuma belirttiğiniz zamanda başlayın. Çevrimiçi mecrada kimse beklemek istemez.
• İzleyen sayısının sürekli artıp azalmasına takılıp kalmayın. Kayda alınan videonun daha sonra birçok kişi tarafından izleneceğini unutmayın.
• Canlı olarak izleyen olmasa bile videoyu daha sonra izleyenlerin olacağını düşünerek hareket edin.
• Canlı çevrimiçi sunumdan izleyicilerin kolayca ayrılabileceğini unutmayın. Çevrimiçi eğitim videolarını izleyenlerin büyük bir kısmı aynı anda başka bir şeyle daha ilgilenir. Bu nedenle sıkıldığında ya da sunumdan memnun kalmadığında etkinlikten kolayca ayrılabilirler.
• İzleyicileri canlı ve sunumda tutmak için çaba gösterin. Yalnız bilgi sıralamaktan kaçının. Ele alınan konuyla ilgili çarpıcı fotoğraflar, resimler, anekdotlar, özlü sözler kullanın. Yaşadıklarınızdan, deneyimlerinizden söz edin. Öyküleştirme becerinizi geliştirin. İzleyicilerin kendi yaşamlarından örnekler bulmasını sağlayın. İzleyicileri geribildirim vermek için teşvik edin.
• İzleyicileri tümüyle edilgin bir konumda bırakmayın. Anlatımınızı ara ara durdurarak onları etkinleştirebilecek bir şeyler yapın. Soru sorun, yorum isteyin.
• Katılımcıların soru sormasına izin verdiyseniz sorulara değinmeyi unutmayın.
• Katılımcı sayısı çok olduğunda canlı soru sorulmasına ve katkıda bulunulmasına izin verme konusunu iyi düşünün. Etkileşimli bir sunum isteniyorsa ve işlenecek konu için yeterince zaman varsa kullanılması daha yararlıdır.
• Sunum sırasında soru almak istemiyor olsanız bile sunumun sonunda soru sorulması için zaman ayırın.
• Sunumu zamanında bitirin. Süre bitmesine karşın hala sorular var ise izleyicilerden toplantıya devam edip etmeme konusunda görüş alın.
• Sunum sırasında teknik bir sorun nedeniyle bir aksama olduysa telaşlanmayın, öfkelenmeyin ya da hayal kırıklığı yaşamayın. Özgüvenli ve sakin bir şekilde sorunun çözülmesini bekleyin (kendinizin çözeceğiniz bir sorunsa paniğe kapılmadan çözmeye uğraşın). Dinleyiciler bu tür sorunları sorun uzamadığı ve tekrar tekrar yaşanmadığı sürece dert etmezler.
• Çok sayıda dinleyicinin olduğu bir sunumda dinleyicileri canlı tutmak için soru sormak istiyorsanız “bir sorunuz var mı” gibi genel bir soru sormak yerine “……..konusunda görüş bildirmek isteyen var mı?” gibi daha özgül sorular sorun. 
• İzleyenlerin birinin ya da bazılarının ekranınızdaki görünümü sizi rahatsız ediyorsa (örneğin sürekli hareket halindeki bir izleyici dikkat dağıtabilir) gerekli önlemleri alın. Bazı paltformlarda ekranda görünen izleyicileri değiştirmek mümkündür.
• Sunumu ev ortamında yapıyorsanız evde bulunanların (eş, çocuk, evcil hayvan gibi) sunumu etkileyecek biçimde hareket etmelerini önleyin. Fakat bu bazen mümkün olmaz. Böyle bir durumla karşılaşırsanız dert etmeyin.
• Sunum sonrasında bir fırsat yaratarak sunumunuzu mutlaka izleyin ve kendinizi değerlendirin.
• Başka konuşmacıların başarılı ve başarısız bulduğunuz çevrimiçi sunumlarını birçok kez inceleyin.

Prof. Dr. Erol Özmen
Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi
Psikiyatri Anabilim Dalı

Muayenehane:
Talatpaşa Bulvarı, No: 50, Dora Apt, Kat: 3, Daire: 3, Alsancak, İzmir
Yüz yüze ya da  online görüşme randevusu için telefon : 0 542 236 13 54

Yazılı olarak izin alınmadan alıntı yapılamaz.

Prof. Dr. Erol Özmen’in diğer makaleleri için lütfen tıklayınız