Onun Hissettiklerini Hissedebilmek – Empati

Empati nedir ve ne değildir?

Empati en yalın tanımıyla insanın kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak onun bakış açısını, düşüncelerini ve duygularını anlama sürecidir. Ancak empati, karşıdakinin neler düşündüğünü, hissettiğini tahmin etmek ya da farkına varmak ile sınırlı bir yaşantı değildir. Onun gibi bakabilmek, onun hissettiğini hissedebilmek, onun neden öyle baktığını ve neden öyle düşündüğünü ve hissettiğini anlamadır.

Empati kurduğunu düşünen herkesin başarılı biçimde empati kurduğunu söylemek mümkün değildir. Empati ile yaşandığı sanılan duygu ve düşünceler bazen tamamen insanın kendi iç dünyasından kaynaklanan duygu ve düşünceler olabilmektedir. Örneğin aşırı biçimde ölüm korkusuna sahip bir kişinin kanserli bir hasta ile karşılaştığında yaşadığı “korku”nun empati olup olmadığı tartışmalıdır.

Empati kurmak yalnız empati kurulan insana yarayan bir beceri değildir. Empati kuran kişi de karşısındaki insanı anlayarak yanlış anlamalardan ve iletişim çatışmalarından kurtulur. Empati kurma becerisi iyi gelişmiş insanlar çoğu zaman sevilen ve insanları seven insanlardır.

Empati kurmak karşıdaki insana hak vermek ya da onun haklı olduğu sonucunu çıkarmak değildir. Empati, onun neden öyle düşündüğünü ve davrandığını anlama sürecidir.

Empati, empati kurulan insan gibi düşünmeye başlamak ve değişmek anlamına gelmemektedir. Geçici bir süre başka bir insanın gözüyle görmek, kulağıyla işitmek ve hisleri ile hissetmek ve daha sonra yeniden kendisi olması demektir.

Empati ve etkili iletişim

Karşısındaki insanın içinde bulunduğu ruhsal durumu anlamayı sağlayan empati, etkili iletişimin olmazsa olmaz koşuludur. Çünkü karşısındaki insanın duygularını, düşüncelerini ve içinde bulunduğu ruhsal durumu dikkate almayan iletişimin etkili ve başarılı olma şansı yoktur. Empatinin katıldığı iletişim, insanları birbirine yaklaştırır; ilişki ve iletişim içinde olunan kişiye karşı daha duyarlı olmayı, anlayışlı davranmayı sağlar. İki tarafın da birbiriyle daha çok şey paylaşmasını sağlar.

Empati becerisine sahip kişiler aynı zamanda iyi bir dinleyicidir. Empatik dinleme, karşıdakinin söylediklerini işitmekten daha öte bir dinlemedir ve karşıdakinin söylediklerinin o kişi için ifade ettiği anlamın anlaşılmasını sağlar. Empatik dinleme konuşmayı ve duyguları ifade etmeyi kolaylaştırır. İnsanlarda anlaşıldığı duygusu yaratır.

İletişim çatışmalarının çoğu yeterince anlamamak ya da anlaşılmamaktan kaynaklanır. Dolayısıyla empati kurmak iletişim çatışmalarını çözebilen önemli bir anahtardır.

Empati kurmayı bozan etmenler

Bazı tutumlar ve kişilik özellikleri empati kurmayı engellemektedir. Her şeyde bir kusur arayan, diğer insanlara önem vermeyen, kimseye güvenemeyen, çıkarcı, bencil, önyargılı, haklı olduğunu kanıtlama zorlantısı taşıyan, kendisini tanımayan, söz-dışı mesajları göremeyen, geniş bir çerçeveden bakamayan, karşıdakini olduğu gibi kabullenemeyen, hayata yalnız kendi penceresinden bakan insanların karşısındaki insanları anlama şansları düşüktür.

Empati geliştirilebilir mi?

Empati kurma becerisini geliştirmek mümkündür ancak bunun uzun süreli ve kararlı bir çaba sonucunda başarılabileceği de unutulmamalıdır. Kendini tanımayı, olayları ve diğer insanları farklı bir gözle görebilmeyi ve başka insanlara karşı duyarlı olmayı gerektirir.

Prof. Dr. Erol Özmen

Muayenehane:
Talatpaşa Bulvarı, No: 50, Dora Apt, Kat: 3, Daire: 3, Alsancak, İzmir
Yüz yüze ya da  online görüşme randevusu için telefon : 0 542 236 13 54

Yazılı olarak izin alınmadan alıntı yapılamaz.

Prof. Dr. Erol Özmen’in diğer makaleleri için lütfen tıklayınız