Vicdansız İnsanlar ve Vicdanlı İnsanların Onlara Karşı Savunmasızlığı

Toplum içinde vicdan sahibi olmayan insanların tutum ve davranışlarından etkilenmeyen, bu nedenle üzüntü yaşamayan ve acı çekmeyen insan her halde yoktur. Vicdansız insanlar her hangi tutum ve davranışlarının başkalarını nasıl etkileyeceğini hiç hesaba katmazlar. Canları nasıl istiyorsa, canları o an ne yapmak istiyorsa öyle davranırlar. Bu kişiler yaptıklarının diğer insanları nasıl etkileyeceğini hesaba katmaz, yaptıklarından bir zarar gören olduğunda hiç bir rahatsızlık duymaz, pişmanlık ya da suçluluk duygusu hissetmez ve vicdan azabı çekmezler.

Antisosyal kişilik

Toplumsal yaşam için gerekli olan asgari vicdan duygusundan yoksun olma antisosyal kişiliğin en temel özelliklerinden birisidir. Antisosyal kişiler (=psikopat, =sosyopat) toplumun yazılı (yasa, yönetmelik vs) ya da yazılı olmayan (ahlak kuralları, gelenek ve görenekler) kurallarını çiğneyen; kendi istek, gereksinim ve dürtülerini erteleyemeyen; öfkelendiğinde öfkesini denetleyemeyen; çok kolay yalan söyleyen; vicdani duyguları gelişmemiş bencil kişilerdir. Antisosyal kişilik yapısına sahip insanların bazıları bir şekilde karakolluk olur ya da cezaevine düşerler. Fakat toplum içinde hepimizin zaman zaman karşılaştığımız ve muhattap olduğumuz, hiçbir zaman cezaevine düşmeyen, diğer insanların acı çekip çekmediğine bakmadan kendi çıkarına ya da anlık heyecan yaşama isteğine göre hareket eden birçok antisosyal kişilik yapısına sahip insan bulunmaktadır. Bu kişiler ilişki içinde oldukları insanlara (özellikle vicdani duyguları iyi gelişmiş insanlara) acı çektirmeleri yanında toplumsal kuralların işleyişini de tehdit etmektedirler.

Antisosyallerin diğer insanları etkileme gücü

Her antisosyalin kendine özgü diğer insanları etkileme gücü vardır. Bazıları korku yaratarak ve sindirerek, bazıları konuşmaları ve görünüşleri ile hayranlık uyandırarak, bazıları acındırarak, bazıları da karşısındakinin duyarlı olduğu noktayı (örneğin vicdan) sezinleyerek istediklerini elde ederler. Fakat hepsinin de ortak özelliği her an herkese kazık atabilecek ve bundan hiçbir rahatsızlık duymayacak olmalarıdır. Antisosyaller insanların iyi ve olumlu özelliklerini (örneğin merhamet duygusu) hiçbir rahatsızlık duymadan kullanırlar.

Antisosyallerin kendilerine göre mantıklı açıklamaları vardır

Ne kadar kusurlu olurlarsa olsunlar antisosyallerin yaptıkları her şey için kendilerine göre mantıklı açıklamaları vardır. Bu açıklamaları ile birçok kişiyi etkilemeyi başarırlar. Örneğin çocukluk yıllarında yaşadığı yoksulluklar ve babasının acımasızca attığı dayaklardan dolayı böyle olduğunu ileri sürer ve birçok kişide acıma duygusu yaratmayı başarırlar.

Vicdanlı insanların savunmasızlığı

Ne yazık ki vicdan sahibi insanlar dünyayı ve insanları algılayış ve değerlendiriş özellikleri nedeniyle vicdan sahibi olmayan insanlara karşı çoğu zaman savunmasızdırlar. Vicdan sahibi insanlar çeşitli nedenlerle hem maddi hem manevi olarak kendilerini bu tür kişilerden koruyamamakta, acı ve ızdırap çekmektedirler. Örneğin vicdani duygusu gelişmiş bir kişi oğlunun hasta olduğunu ileri sürerek kendisinden borç para isteyen bir antisosyale daha önce olduğu gibi borcunu ödemeyeceğini ve parayı eğlence için kullanacağını bile bile borç verebilmektedir.

Vicdan sahibi insanların herkesi kendisi gibi görmesi

Vicdan sahibi insanlar diğer insanların da kendisi gibi olduğunu düşündükleri için vicdansız insanlar tarafından suiistimal edilmeye açıktırlar. Vicdanları nedeniyle başkalarına kötülük yapmayı akıllarından bile geçirmeyen bu kişiler, başkalarının da öyle davranacağını düşünürler ve antisosyal kişilere kolayca av olurlar. Bu nedenle vicdan sahibi insanların bazı insanların vicdansız olduğunu ve kendilerini sömürüyor olduklarını kabul etmesi gerekmektedir.

Sahip olduğu dirlik ve düzeni korumak isteyen her toplumun antisosyal tutum ve davranışları engelleyecek ve gerektiğinde cezalandıracak bir sistem kurması gerekmektedir. Antisosyaller ve antisosyal davranışlar kaybetmeye mahkûm olmadıkça antisosyal davranışlar giderek artacaktır.

Prof. Dr. Erol Özmen

Muayenehane:
Talatpaşa Bulvarı, No: 50, Dora Apt, Kat: 3, Daire: 3, Alsancak, İzmir
Yüz yüze ya da  online görüşme randevusu için telefon : 0 542 236 13 54

Yazılı olarak izin alınmadan alıntı yapılamaz.

Prof. Dr. Erol Özmen’in diğer makaleleri için lütfen tıklayınız