Hayır Diyememe

Hayır diyememe nedir? Tanımı?

• Hayır diyememe, kendi istek ve gereksinimlerini sürekli ihmal ederek  kendisini başkasının istek ve gereksinimlerini karşılama zorunda hissetme olarak tanımlanabilir. Bir insanın mutlu bir yaşam sürmesinde istek ve gereksinimlerin karşılanmasının gerekliliği dikkate alındığında konunun önemi daha net görülmektedir.
• Hayır diyemeyen kişinin mutsuz bir yaşam sürme olasılığı yüksektir. İstek ve gereksinimlerin makul ve dengeli biçimde karşılanması mutlu olmanın temel koşullarından birisidir.
• Hayır diyemeyenlerin diğer insanlardan beklentileri genellikle çok yüksektir. İstek ve gereksinimlerini o ifade etmese bile kaşısındakilerin anlamasını ve gereğini yapmasını beklerler. Başka bir deyişle kendi yaptığını o da diğer insanlardan görmek ister ama bu istek genellikle giderek büyüyen hayal kırıklığı ile sonuçlanır.
• Hayır diyememenin altında çoğu zaman herkesle iyi geçinme, kimseyi kırmama ve herkes tarafından sevilen bir insan olma isteği yatar.
• Hayır diyemeyenler kendilerinin diğerleri için yaptığı fedakarlıkların farkındadırlar fakat diğer insanlar onun yaptıklarını fedakarlık olarak görmezler. Dıştan görülen de hayır diyemeyen kişinin bütün bunları zaten gönüllü olarak yaptığı şeklindedir.
• Hayır diyememeyi psikolojik olarak incelemeye almak insanlara bencilce yalnız kendilerini düşünmelerinin tavsiye edildiği şeklinde yorumlanmamalıdır. Bencillik kişilerarası ilişkileri bozan ve önünde sonunda insanı mutsuz eden bir özelliktir.
• Çeşitli topluluklar oluşturarak yaşayan insanoğlu kendisinin ve diğer insanların istek ve gereksinimlerini dengelemek zorundadır.
• ‘Hayır diyememe bir ruhsal hastalık belirtisi midir?’ sorusuna cevaplayabilmek için önce bu halin süreklilik gösterip göstermediği bilgisine gereksinim vardır. Süreklilik gösteren, eskiden beri var olan hayır diyememenin bir kişilik özelliği olma olasılığı çok yüksektir. Ancak depresyon gibi bazı ruhsal hastalıklarda kişinin depresif olduğu dönemlerde hayır diyememe benzeri davranışlar görülebilmektedir.
• Hayır diyememe en belirgin olarak depresif ve çekingen kişilik yapılarında gözlenir.
• Hayır diyememe bazen de karşıdaki insandan kaynaklanır. Başka bir deyişle bazı insanlara hayır demek zordur. Genelde hayır demekte zorlananlar böyle insanlarla karşılaştıklarında iyice bocalarlar. Bencil, baskın ya da narsist bireylere hayır demek daha zordur – özellikle bu kişiler eş ya da amir olduklarında.
• Aciz ve muhtaç insanların taleplerine de hayır demek bazı insanlar (merhametli, suçluluk duygusu ve vicdani rahatsızlık yaşamaya yatkın) için kolay değildir.

Prof. Dr. Erol Özmen
Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi
Psikiyatri Anabilim Dalı
Güncelleme: 01.08.2019

Muayenehane:
Talatpaşa Bulvarı, No: 50, Dora Apt, Kat: 3, Daire: 3, Alsancak, İzmir
Yüz yüze ya da  online görüşme randevusu için telefon : 0 542 236 13 54

İlginizi Çekebilecek Diğer Yazılar

Aşırı fedakarlık – Uzman Psikolog Beyhan Budak

İhtiyaçlarımız – Uzman Psikolog Zehra Erol

Aşağılık kompleksi – Psikoloji & Psikiyatri Sözlüğü

Bencillik – Psikoloji & Psikiyatri Sözlüğü

Benlik saygısı – Psikoloji & Psikiyatri Sözlüğü

Çekingenlik / Utangaçlık – Psikoloji & Psikiyatri Sözlüğü

Kararsızlık – Psikoloji & Psikiyatri Sözlüğü

Kendini sevme – Psikoloji & Psikiyatri Sözlüğü