KİTAP TANITIMI:

Geçinilmesi Zor İnsanlarla Geçinme Sanatı
Prof. Dr. Erol Özmen
Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri
İzmir – 2011

GEÇİNİLMESİ ZOR İNSANLARLA GEÇİNME ÇABASININ AŞAMALARI 1*

“Akıntıya karşı kürek çekilmez”

Geleneksel olarak iyi bir insanda olması gereken en önemli özellikler arasında “doğal olma”, “içinden geldiği gibi davranma” ve “içi dışı bir olma” sayılır. İnsan ilişkilerinde de bu beklentilere uygun davranılması beklenir. Fakat bunun günlük yaşamda tümüyle uygulanması mümkün değildir. Bu beklentilerin gerçekleşmesi iki insan arasında belli bir yakınlığın gelişmesi ile doğrudan ilişkilidir. Günümüzde yeterince tanımadığımız ve hiçbir yakınlık hissetmediğimiz birçok insanla ilişki kurmak zorunda olmamız bu beklentilerin en azından bu insanlarla ilişkide gerçekleşmesini olanaksızlaştırmaktadır.

İnsanlar çoğu zaman yakın hissettiği insanlara karşı ve kendisini rahat hissettiği ortamlarda farkında olmadan daha denetimsiz, içinden geldiği gibi davranırken çatışmalı olduğu insanlara karşı, sıkıntılı ve resmi ortamlarda daha denetimli ve mümkün olduğunca çatışma yaratmayacak biçimde davranmaya çalışır. İnsanların kendilerini yakın hissettiği insanlarla ilişkilerinde çoğu zaman tutum ve davranışlarını yönlendirme ve    yönetme gereksinimi yoktur. Fakat her an bir anlaşmazlık ya da çatışma yaşanma olasılığı nedeniyle geçinilmesi zor insanlarla ilişkilerde ise ilişkinin yönlendirilmesi ve yönetilmesi gerekmektedir.

Kitaptaki sayfa no:27

Aslında biraz dikkatli bir biçimde incelendiğinde bu tür insanlarla ilişkilerde herkesin farkında olmadan daha temkinli ve denetimli davrandığı görülecektir. Bu noktada vurgulanması gereken günlük yaşantımızda farkında olmadan yaptığımızın daha bilinçli ve dikkatli biçimde yürütülmesi gerektiğidir. Başka bir deyişle geçinilmesi zor insanlara kişilik özelliklerine uygun davranış biçimleri geliştirilmelidir.

Geçinilmesi zor insanlarla ilişkilerde daha denetimli olmaya çalışmayı düşünmek bir çok kişide “kendim gibi davranamayacak mıyım”, “yalan mı söyleyeceğim”, “kandırmaya mı çalışacağım”, “başka bir insanmış gibi mi davranacağım” ve “rol mü yapacağım” gibi soruları akla getirir. Bazı kişiler de geçinilmesi zor insanlarla geçinmeye çalışma çabasını karşıdaki kişinin güdümüne girmek olarak yorumlamaktadır. Fakat geçinilmesi zor insanlarla yalan söylemeden, karşıdaki insanı kandırmaya çalışmadan, başka bir insanmış gibi davranmadan, rol yapmadan ve karşıdakinin güdümüne girmeden ilişki kurmak da mümkündür. Bu kitabın temel amacı da bunu sağlamaya çalışmaktır. Geçinilmesi zor insanlarla geçinme çabasında amaç ilişkiyi olumsuz etkileyen (hem insanın kendisinde hem de karşısındaki kişide bulunan) psikolojik ögeleri aşmaya çalışmaktır.

Kitaptaki sayfa no: 28

Örneğin aşırı alıngan ve şüpheci bir kişinin bu alınganlığını ya da şüpheciliğini arttıracak şekilde davranılırsa, böyle bir insanla ilişkide yaşanan duyguların (değersizlik ve öfke) etkisinden kurtulmaya çalışılmazsa sağlıklı ve verimli bir iletişim ve ilişki kurmak mümkün olamaz.

Geçinilmesi zor insanlarla geçinme çabasına giren bir kişinin yapabileceği en önemli girişimlerden birisi de bu tür insanlarla iyi geçinen insanları incelemektir. Yakından incelendiği zaman o kişilerin hoşgörülü, önyargısız, iyi niyetli ve eşduyum kurmada başarılı insanlar oldukları görülecektir.

Geçinilmesi zor insanlarla geçinmeye çalışma çabasında, karşıdakinin tutumunu değiştirmeye odaklanmaktansa kişinin kendisinin “ne yaparsam bu ilişkiyi sürdürebilirim” yaklaşımı içinde hareket etmesi daha yararlı sonuçlar vermektedir. Aşağıda geçinilmesi zor insanlarla geçinmeye çalışma çabası aşama aşama ele alınacak olmasına karşın bunun genellikle iç içe geçen yaklaşımlar olduğu unutulmamalıdır.

.

Kitaptaki sayfa no: 29

İlk aşama:
Kendinizi gözleyin

Geçinilmesi zor bir insanla geçinme çabasına girdiğinizde ilk yapmanız gereken kendi düşünce, duygu tutum ve davranışlarınızı gözden geçirmektir. Karşıdaki kişinin davranışlarına aşırı duygusal bir tepki verip vermediğinizi, benzer özellikleri olan insanlarla hemen her zaman geçinme ve anlaşma sorunu yaşayıp yaşamadığınızı, özellikle duyarlı olduğunuz konuların olup olmadığını belirleyiniz.

İkinci aşama:
İletişim ve ilişki kurma tarzınızı belirleyin

İkinci yapılması gereken iletişim ve ilişki kurma tarzınızı gözden geçirmektir. Özellikle geçinilmesi zor insanlarla iletişim kurarken söylenen sözlere, tutum ve davranışlara dikkat etmek gerekir. Aşağıda geçinilmesi zor insanlarla ilişkilerde olumlu ve olumsuz sonuç yaratan tutum ve davranışlar sıralanmıştır.

Olumlu sonuç yaratan tutum ve davranışlar

• dürüst, içten ve açık olmak,
• sabırlı olmak,
• iyi bir dinleyici olmak,
• karşıdakinde anlaşıldığı duygusu yaratmak,
• çatışma yaratan konular kadar uzlaşılan konulara odaklanmak,
• elde açık bir kanıt olmadıkça karşıdakini suçlamamak,
• karşıdakinin hasım olmadığını, geçinilmesi zor bir insan olduğunu unutmamak,
• eleştiriler acımasız olsa bile hoşgörüyle karşılamak,
• hemen savunmaya geçmemek ve söylenenlerde doğruluk payı olabileceğini düşünmek.

Kitaptaki sayfa no: 30

Olumsuz sonuç yaratan tutum ve davranışlar

• karşıdakinin davranışlarını kendi üstüne alma (bu kişinin yalnız size değil herkese aynı biçimde davranıyor olduğu unutulmamalı),
• karşı tarafı savunmaya ya da saldırmaya yönlendiren tutum ve davranışlar,
• suçlayıcı tutum ve davranışlar,
• kendi görüş ve düşüncelerini kabul ettirmeye çalışma,
• yaşananlarda kendi payına düşen (kendi sorumlulukları) ile yüzleşmekten kaçınma,
• çözüm için çaba harcamaktan kaçınma ve hep erteleme
• duyguların davranışları yönlendirmesi
• olaya karşıdakinin gözü ile bakamamak (ne kadar yakınınız olursa olsun hiç kimse yaşadıklarınızı bütünüyle sizin gibi göremez),
• hep alttan alma, sürekli taviz verme,
• karşıdakini değiştirmeye çalışma,
• değişmesini bekleme (geçinilmesi zor insan olarak adlandırılan insanların değişmesini beklemek yerine, onunla iletişim ve ilişki kurmanın yollarını bulmaya çalışmak daha iyi sonuçlar vermektedir).

Üçüncü aşama:
Yaşadıklarınızı güvendiğiniz bir kişi ile paylaşın

Üçüncü yapılması gereken yaşadıklarınızı güvendiğiniz ve yakın hissettiğiniz tarafsız bir gözle değerlendirebilecek bir kişi ile paylaşmaktır. İşe duygular karıştığında insanın kendi yaşadıklarına tarafsız bakabilmesi ve kendi kusurları ile yüzleşebilmesi pek mümkün değildir. Özellikle geçmişte pek çok çatışmanın yaşandığı ve olumsuz duygu ve düşünceler yaratan bir kişi ile ilişkide bu durum daha belirgin olarak ortaya çıkar.

Kitaptaki sayfa no: 31

Sonraki sayfa                      İçindekiler 

*Bu metin Prof. Dr. Erol Özmen’in ‘Geçinilmesi Zor İnsanlarla Geçinme Sanatı’ kitabının 27.-31. sayfalarıdır.
Metnin kitapta hangi sayfada yer aldığı metnin sonunda “Kitaptaki sayfa no” olarak belirtilmiştir.
Bu sitede kitabın bir bölümüne ulaşmak mümkündür.
Aşağıdaki “içindekiler” düğmesine tıklayarak bölümlere ulaşabilirsiniz. 

Kitabın her türlü telif hakkı saklıdır.
Yazılı olarak izin almadan kitabın herhangi bir bölümü çoğaltılamaz.
Basılı olarak ya da internet ortamında yayınlanamaz.