Şizofreni

Şizofreni nedir?

Şizofreni, alevlenme ve yatışma dönemleri ile seyreden kronik seyirli psikiyatrik bir hastalıktır. Alevlenme dönemlerinde sanrı ve varsanı gibi hastanın gerçeği değerlendirme yetisinin bozulduğunu gösteren belirtilerin önplanda olduğu, bazen hastaneye yatmayı gerektiren ‘gürültülü’ bir klinik tablo gözlenir. Yatışma dönemlerinde ise sanrı ve varsanıların hasta üzerindeki etkilerinin azaldığı fakat toplumdan uzaklaşma, iletişim ve ilişki kuramama, duygulanımda donuklaşma, düşüncede fakirleşme, motivasyon kaybı, kendine bakım yetersizliği ve istem yokluğu gibi belirtiler nedeniyle hastanın toplumsal yaşamın gerekirliklerini yapamadığı gözlenir.  

Şizofreni belirtileri nelerdir?

Alevlenme dönemlerinde şizofrenili hastalarda klinik tabloya pozitif belirtiler olarak adlandırılan belirtiler egemendir.

• Sanrılar
• Varsanılar
• Garip ve amaçsız hareketler, davranışlar
• Konuşma bozuklukları

Yatışma döneminde ise negatif belirtiler olarak adlandırılan ve hastayı toplumdan, insanlarla iletişimden, sosyal ilişkilerden, etkin olmaktan uzak tutan belirtiler gözlenir.

• Toplumdan uzaklaşma
• İletişim ve ilişki kuramama
• Kişiler arası ilişkilerde yetersizlik
• Duygulanımda donuklaşma,
• Düşüncede fakirleşme
• Motivasyon kaybı
• Kendine bakım yetersizliği
• İstem yokluğu
• Akademik alanlarda beklenen düzeye ulaşamama
• Mesleki alanlarda beklenen düzeye ulaşamama

Şizofrenide görülen belirtilerin niteliğine göre şizofrenide çeşitli alt tipler tanımlanmıştır:

• Paranoid tip
• Dezorganize tip
• Katatonik tip
• Ayrışmamış tip
• Rezidüel tip

Şizofreni tanısı nasıl konur?

Diğer ruhsal hastalıklarda olduğu gibi şizofrenide de hastadaki belirtilerden yola çıkılarak tanı konur. Tanı koydurucu herhangi bir laboratuvar tetkiki yoktur. Belirtilerin varlığı, süresi, kişinin yaşamına etkisi değerlendirilir. Belirtilerin bir madde kullanımı, beyin hastalığı ya da bedensel hastalık ile ilişkili olmaması gerekir.

Şizofreninin toplum içinde görülme oranı % 1 civarındadır.

Şizofreni nasıl tedavi edilir?

Şizofreni tedavisinde genellikle antipsikotik ilaçlar kullanılır. Klinik belirtilere göre bazen antipsikotik ilaçlar yanında antidepresan ya da anksiyolitik (kaygı giderici) olarak adlandırılan ilaçlar da kullanılır.

Akut alevlenme döneminde şizofrenili hastaların hastaneye yatmaları gerekebilir.

Şizofreni ömür boyu süren ve yetiyitimi bırakan bir hastalık olması nedeniyle yalnız ilaç tedavisi ile yetinilmemelidir. Hastanın psikososyal beceriler kazanması için çaba harcanmalıdır. Bu amaçla ülkemizde birçok ilde kurulmuş olan Toplum Ruh Sağlığı Merkezlerinden (TRSM) yararlanılabilinir.

Aile hastanın neyi yapıp neyi yapmayacağını iyi değerlendirerek hastadan hastanın gerçekleştirmesi mümkün olmayan beklentiler içine girmemelidir.

Prof. Dr. Erol Özmen

Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi
Psikiyatri Anabilim Dalı

Muayenehane:
Talatpaşa Bulvarı, No: 50, Dora Apt, Kat: 3, Daire: 3, Alsancak, İzmir
Yüz yüze ya da  online görüşme randevusu için telefon : 0 542 236 13 54