Değersizlik Duygusu

Uzman Psikolog Zehra Erol

Değersizlik duygusu kişinin kendini yaşadığı hayatta değerli ve önemli bir kişi olarak görmemesi ile bağlantılıdır. Kendini değersiz hisseden kişiler, yaşamdan zevk almakta zorlanırlar. Kendilerini olumsuz algıladıkları için özellikle sosyal yaşam ve yakın ilişkilerde sorunlar yaşarlar. Bunun nedeni değersizlik duyguları nedeniyle hayır demek, aldıkları kararlarda kararlı davranmak, duygularını ifade etmek gibi konularda zorlukları olmasıdır.

Kişinin kendini değerli görmesi erken dönemden itibaren çevreyle ilişkileriyle de belirlenen bir süreçtir. Kişinin kendi yapabildiklerinin farkına varması kadar çevresi tarafından da verilen geri bildirimlerle bağlantılıdır. Anne, baba ve çevrenin “Sen değerlisin” demesi yeterli değildir, beden dili ve davranışlarla da pekişmesi önemlidir. Kişinin kendini değerli görmesi erken dönem çocukluk yaşantıları ile oldukça ilgilidir. Yetiştirilme tarzı ailenin tutumları açısından baktığımızda katı disiplin uygulayan, çocuğu zorlayan, anne ve babanın mutlak güç olduğuna inanan, ihmal edilen ebeveynlerin çocuklarında değersizlik duygusu yavaş yavaş hakim olur. Bu kişiler yetişkinlikle beraber gerek iş gerek ilişkilerin ciddi problemler yaşarlar. Büyüme sürecinde yavaş yavaş gelişen değersizlik duyguları yanında bir de travmalar, depresyon gibi rahatsızlık dönemlerinde de yaşanan olayların etkisiyle değersizlik duyguları açığa çıkabilir. Bu durumlarda psikolojik destek ile süreç atlatılabilir. Durumsal olmayan erken dönem itibariyle yavaş yavaş gelişen değersizlik duyguları olan kişiler de bir süre sonra depresyon, kaygı sorunları yalnızlık duyguları, yaşam içinde yalnız kalacağına dair endişeler, ilişkilerde problemler görülür. Kendini değersiz gören kişi bir yandan çevresi için değerli görülmek için çabalarken diğer yandan da çevreden gelen en ufak olumsuzluklarda aşırı hassasiyet yaşar. Bu da değersizlik algısını pekiştirebilir. Bu durumda psikolojik destek süreci nasıl işler. Dışsal streslerin tetiklediği(iş kaybı,kayıp vb..) depresyon, kaygı bozuklukları gibi rahatsızlıkların açığa çıkardığı değersizlik duygularında bu rahatsızlıkların tedavisi ile bu duygular ortadan kalkar. Ancak değersizlik duyguları çoğunlukla gelişim süreci içinde kişinin kendisini algılama şekliyle yerleşen bir durumdur. Bu nedenle psikolojik destek sürecinin merkezinde psikoterapi vardır. Terapi sürecinde de bireyin kendini algılayış şekli, sosyal ilişkileri, uyum mekanizmaları üzerinde çalışmak gerekir.

Uzman Psikolog Zehra Erol

www.zehraerol.com

Yazılı olarak izin alınmadan alıntı yapılamaz.

Uzman Psikolog Zehra Erol’un diğer makaleleri için lütfen tıklayınız