Kayıplar Sonrası Yaşama Devam Edebilmek

Uzman Psikolog Zehra Erol

Kayıp acı veren, hüzne boğan bir yaşantı. Kayıplar sonrası duyguların yoğunluğu azalsa bile yaşanan deneyim kişinin hayatında belirgin bir etkiye sebep olur. Kaybedilen kişiyle onunla paylaşılan bir daha tekrarlanmayacak herşey son bulur. Bir arada geçirilen zaman, sesi, anlayışı, sevgisi..

Kaybı olan kişiler için acı ve üzüntü ortaktır, kaybın tarifi ise herkes için kendine özeldir. Kayıplar sonrası yaşama devam edebilmek yas sürecinin nasıl yaşandığıyla da bağlantılıdır. Kayıplar sonrasındaki yas sürecinde duyguların şiddetini ve gösterilen tepkileri etkileyen faktörler vardır.

-Kaybedilen kişi ile yakınlık

-Kaybın nasıl yaşandığı

-Kaybedilen kişiyle olan bağlanma biçimi

-Kayıpların ardından yaşanan ortamdaki stres faktörleri

Bu etkenlerin yas sürecinin yaşanış şekli üzerinde de etkilidir.

Kaybın ardından yaşanan yas sürecinde kaybedilenle ilgili birçok anı hatırlanır, bu anılarla bağlantılı duygular, düşünceler açığa çıkar ve yeniden organize olur ve yas süreci tamamlanır. Kaybın reddedilmesi bu süreci yaşanmasına da engel olur. Kaybın sonrasında ilk anda kişi kayba inanamaz, ardından “şunu yapsaydım bir şey değişir miydi, başka şekilde davransam bu olay yaşanmaz mıydı” şeklinde düşüncelerle durum sorgulanır, ardından öfke ve depresyon süreci gelir, ardından da yaşananların gerçekliğini idrak eder. Yaşanan kaybı kabul etme güçlükleri olduğunda yaşama uyumda zorluklar oluşur. Yas sürecinde sorun yaşandığı kişinin gösterdiği tepkilerden anlaşılabilir.

-Kaybı hatırlatan ortam ve kişilerden kaçma

-Yoğun suçluluk duyguları

-Kaybı hatırlatan küçük olay veya durumlarda yoğun tepkiler gösterme

-Kişinin eşyalarından ayrılamama

-Yaşamında büyük değişimler yapma

-Uzun süren depresyon

-Kayba neden olan hastalıklara karşı aşırı hassasiyet, hastalık veya ölümle ilgili yoğun kaygılar.

Yas sürecinin depresyon, kaygı içermesi, uzun süreli yas tepkilerinin varlığı veya yasın uyumsuz tepkilerle açığa çıkması durumunda psikolojik destek gerekir. Yas süreci üzerinde çalışmak klasik psikoterapi yaklaşımları ile olabildiği gibi EMDR ile de yapılmaktadır.

Uzman Psikolog Zehra Erol

www.zehraerol.com

Yazılı olarak izin alınmadan alıntı yapılamaz.

Uzman Psikolog Zehra Erol’un diğer makaleleri için lütfen tıklayınız