Kendini Değersiz Hissetmek

Uzman Psikolog Zehra Erol

Kendini değersiz hissetmek bireyin kendinden memnun olmamasına neden olur. Yaşamdan zevk almasını zorlaştırır. Değersizlik duygusu kişinin kendini olumsuz algılamasına neden olur, kendine saygısını ve güvenini azaltır.

Kişinin kendini değerli görmesi erken dönemden itibaren çevreyle ilişkileriyle belirlenen bir süreçtir.

Kişinin kendi yapabildiklerinin farkına varması kadar çevresi tarafından da verilen geri bildirimlerle bağlantılıdır. Çevrenin “sen değerlisin” demesi yeterli değildir. Söylenenlerin davranışlarla pekiştirilmesi oldukça önemlidir. Sözlerle davranışlar arasındaki tutarlık kişinin büyüme sürecinde net mesajlar almasına neden olur. Ebeveynlerin seni çok seviyorum, sen çok önemlisin sözleri yanında çocuğa zaman ayırmaması, yanlış yaptığında bir tokat atmak, dikkat etsene, ne yaptın böyle diyerek bağırmak bireyin iç dünyasında çatışmaya ve kendi değerini sorgulamasına neden olur. Bu tutumların tekrar edici ve uzun süreli olması bu duygunun yerleşmesine de neden olur. Zamanla bu hissiyattan rahatsız olsa da kendiyle barışık olmaması nedeniyle kendisini algılayışını ve yaşadıklarını değiştirecek gücü kendinde bulamayabilir.

“KENDİMİ DEĞERSİZ HİSSEDİYORUM”

Bu tarz yaklaşımlar sadece büyüme evresinde değil bazı durumlarda ilerleyen dönemlerde ortaya çıkabilir. Romantik ilişkilerde, arkadaşlıklarda da görülebilir. Eşine çok değer verdiğini söyleyen bir adamın eşi sohbet ederken “sen ne anlarsın”, “ablam böyle istedi, o benim ablam ne yapıyım” diye tepki göstermesi ve eşinin söylediklerini dinlememesi, kişinin çatışma yaşamasına neden olur. Bu yaklaşımların sıklığı ve yoğunluğu arttıkça ilişkiden tatminsizlik yaşayacağı gibi kendini de değersiz hisseder.

Değersizlik duygusu psikolojik rahatsızlıklarda da açığa çıkan bir duygudur. Özellikle depresyonda kişinin kendini ayıplama, kınama, sitem etme, aşağılama ve hor görme gibi yaklaşımları vardır. Kendini yönelik bu olumsuz değerlendirmeler, günlük işlevlerin yapılmasındaki zorluklar kişinin kendini işe yaramaz ve değersiz görmesine de sebep olur. Örneğin depresyon nedeniyle evinin temizliğini yapamayan, çocuklarına yeteri kadar vakit ayıramayan kişinin kendini kınaması, suçluluk duygusu yaşamasına, kendisinin yapamadıklarına odaklanarak kendini değersiz görmesine sebep olur. Çünkü kendisi ile gördükleri sadece olumsuz diye nitelendirdikleri, yapamadıklarıdır. Bu durumda kendini önemli ve değerli hissetmesi zordur. Değersizlik duygusu oldukça zorlayıcıdır, öncelikle kişinin kendini değersiz hissetmesine neden olan süreci anlamak, kişinin kendini algılayışı üzerinde çalışmak önemlidir.

Uzman Psikolog Zehra Erol

www.zehraerol.com

Yazılı olarak izin alınmadan alıntı yapılamaz.

Uzman Psikolog Zehra Erol’un diğer makaleleri için lütfen tıklayınız