Mükemmeliyetçilik ve Depresyon

Uzman Psikolog Zehra Erol

Mükemmeliyetçiliği kısaca kişinin belirlediği hedeflere ulaşma çabası olarak tanımlayabiliriz. Hewit&Flett mükemmeliyetçiliğin çoklu boyutları olduğunu söylemişlerdir. Mükemmeliyetçilik ve depresyon ilişkisi ; mükemmeliyetçiliğin çoklu boyutları ile ilişkilidir. Bu boyutlardan kısaca bahsedersek;

Kendi merkezli mükemmeliyetçilik de birey kendi için limitler belirler ve bu limitlere ulaşmak için çaba sarf eder.

Öteki merkezli mükemmeliyetçilik de ise birey belirlediği standartlara çevresindeki kişilerin uymasını bekler.

Öteki merkezli mükemmeliyetçilikte kişi aşırı talep etme eğilimindedir. Kendi merkezli mükemmeliyetçilik de ise kişinin kendisine yönelik beklentileri çok fazladır. Belirlenen hedeflere ulaşmaya yönelik aşırı sorumluluk duygusu, duyarlılıkla birleşince, kendine yönelik talepkarlık yoğunluğu depresyona yatkınlığa neden olmaktadır. Yüksek bireysel standartlar koymak, bu hedeflere ulaşmak konusunda katı davranmak ve başarıya odaklanmak olukça yorucu bir süreçtir. Belirlenen limitlere ulaşılamaması da özgüven duygusunu olumsuz yönde etkiler.

Mükemmeliyetçilik ve depresyon ilişkisini anlamak oldukça önemlidir. Uyumu bozan mükemmeliyetçilik de birey hatalarını aşırı derecede önemser. Eksik ve kusurlarına toleransı yoktur. Hata yaptığında bunu tahrip edici şekilde algılar ve kendini fazlaca yargılar. Olumsuz söylenen sözlerle çok fazla meşgul olur. Yargılanmaktan endişe duyarlar bu nedenle davranışları konusunda oldukça dikkatlidirler. Başarılarının üzerinde çok fazla durmazlar. Beklentileri yaşanan olaylarla ve kişilerin bireysel özellikler ile uyumlu değildir. Davranış ve performansları ile ilgili yüksek standartları varır. Bu nedenle ilişkilerinde hayal kırıklığı sık yaşanan duygulardandır. Aşırı sorumluluk duyguları nedeniyle yaptıkları işleri tam yapmayı isterler. Eksiksiz yapma çabası yapılan işin layıkıyla yapılıp yapılmadığı konusunda şüphe duymasına da sebep olur. İşi tam yapamamak da mutsuz hissetmesine neden olur. Kişiye zarar veren, sosyal yaşama uyumunu zorlaştıran ve depresyona yatkınlık oluşturan mükemmeliyetçilik için psikolojik destek almak önemlidir. Psikolojik yardımın merkezinde psikoterapi yer alır. Bu kişilerde başarısızlık, yakın ilişki problemleri gibi stres yaratan durumlar depresyonun tetiklenmesini kolaylaştırır. Bu nedenle terapi de uyumu bozan ve aşırıya kaçan tutum ve davranışlar, duyguların kabulu üzerinde çalışılır. Kişinin kendi ve çevresi için belirlediği limitler, limitlerin tetiklediği davranışlar ve kişi üzerinki etkisi terapinin konularından biridir.

Uzman Psikolog Zehra Erol

www.zehraerol.com

Yazılı olarak izin alınmadan alıntı yapılamaz.

Uzman Psikolog Zehra Erol’un diğer makaleleri için lütfen tıklayınız