Özgül Fobiler

Uzman Psikolog Zehra Erol

Özgül fobiler belirli nesne veya durumun (uçağa binme, yükseklik, örümcek, kan görmek gibi) beklenmesi veya maruz kalınması tarafından tetiklenen, belirgin, sürekli ve mantık dışı korkular ile tanımlanır(Amerikan Psikiyatri Derneği 2000). Uçağa binme korkusu, kapalı yerde kalma korkusu, kan görme korkusu ve hayvan korkusu en sık rastlanılan fobilerdir.

Özgül fobilerde belirli durum yada nesnelere karşı aşırı, mantıklı olmayan ve tekrarlayan korku vardır. Kişi korktuğu duruma maruz kalmamak için yoğun çaba harcar. Uçağa binme korkusu olan kişi uçağa binmekten kaçınır, bunun yerine karayolu ulaşımını tercih eder. Yükseklik korkusu olan kişi 10. katta yaşayan kardeşini görmek için evine gitmek yerine onunla dışarıda buluşmayı tercih eder. Kan görme korkusu olan kişi hastanelerden uzak durur. Bu uzak durma davranışına kaçınma adını veriyoruz. Kişinin bu korkuları o kadar yoğundur ki günlük yaşamını olumsuz düzeyde etkiler. Özgül fobiler terapide farklı yaklaşımlarla çalışılabilir.

Bilişsel Davranışçı Yaklaşım; Olumsuz, bozuk, gerçekçi olmayan, düşünce ve inançlar yerine gerçekçi, sağlıklı düşünce ve inançların konulması. Kişinin günlük yaşamını kısıtlayan ve engelleyen davranışları yerine yeni beceriler geliştirmesini sağlamak.

Karşı Karşıya Getirme Terapisi; Bu yöntem maruz bırakma veya üstüne gitme diye de adlandırılır. Kişinin kaygı yaratan durumla yavaş yavaş maruz bırakılarak, kaygılarının azaltılması ve tekrarlarla bu davranışın biçimlendirilmesi. Kişi için kaygı yaratan duruma maruz bırakılması oldukça zorlayıcı bir durumdur. Tekrarlarla bir yandan kaygı azalır diğer yandan da davranış yerleşir.

EMDR; Aşırı duyarlılık oluşan nesne veya olaya karşı hassasiyetin azaltılmasına yönelik bir terapi tekniğidir. Bilgi işleme sistemi ile yaşanan sorunun çözülmesini sağlamaya yönelik bir terapi yöntemidir. İki yönlü uyarım yöntemini kullanır. Çift yönlü uyarım tekniklerinden en sık kullanılanlar göz hareketleri ve sestir. EMDR geçmiş, şimdi ve geleceği de içeren sekiz aşamalı bir süreçtir. Özgül Fobilerde EMDR ile amaçlanan; Özgül Fobilerde kişinin hassas oldukları, korktukları olay ve nesneye karşı duyarlılıklarının azalması. Bu olay ve nesnenin var olduğu durumlardan kaçınmayacak şekilde yapılandırılması.

Uzman Psikolog Zehra Erol

www.zehraerol.com

Yazılı olarak izin alınmadan alıntı yapılamaz.

Uzman Psikolog Zehra Erol’un diğer makaleleri için lütfen tıklayınız