Kıskançlık

Kıskanma ve kıskançlık birçok insanın yaşamını etkileyen rahatsız edici duygulardan birisidir. Bir çok insan kendisiyle ilgili “ben neden bu kadar kıskançım” ya da partneri ile ilgili “eşim neden bu kadar kıskanç” ve “erkekler / kadınlar neden bu kadar kıskanç” sorularını kendi kendine sorar.

Genelde iki farklı biçimde yaşanır. İlki başkasında olan maddi ya da manevi değeri/önemi olan bir şeyin neden kendisinde olmadığını acılı biçimde sorgulamayı ve bu süreçte yaşanan duyguyu ifade eder. İkincisi ise kendisinde olan maddi ve/veya manevi değeri/önemi olan bir şeyi kaybedeceği ve ondan mahrum kalacağı ile ilgili bir duygudur.

Özenmek, imrenmek ve haset etmek ile benzerlikleri olmakla birlikte niteliksel olarak çok farklıdır. Özenmek ve imrenmek de ‘onda da olsun, bende de olsun’, kıskanmada ‘bende de olsun fakat mümkünse onda olmasın’, haset etmekte ise ‘onda olmasın, ben de olsun’ ya da ‘onda da olmasın’ anlayışı vardır. Özenme ve haset etme yalnız bir başkasında olan ile ilgili iken kıskanma başkasında olan yanında elindekini kaybetme ya da kaptırma korkusu ile de ilgili olabilmektedir.

Kıskanma ya da kıskançlık duygularının en çok yaşanabildiği durumlara örnekler
– Sevilen birisinin bir başkasını daha fazla sevebileceğini düşünme
– Birisinin sahip olduğu bir şeye sahip olma isteği
– Başkasının maddi ya da manevi olarak daha üstün konumda olduğuna katlanamama
– Başkalarından maddi ve manevi olarak daha üstün durumda olma isteği
– Anne ve/veya babasının kendisini diğer kardeşlerden daha çok ya da daha farklı sevmesi isteği

Bir ruhsal sorun ya da hastalık belirtisi olarak kıskançlık
Bazen kıskançlık bir ruhsal sorun haline gelebilmektedir. Kıskançlık kişinin günlük yaşamını etkileyecek şekilde sıkıntı oluşturuyorsa, yersiz şüphe ve alınganlıklara yol açıyorsa, kıskandığı kişiyi kontrol etmek için aşırı çaba harcanmasına neden oluyorsa ve diğer insanların (özellikle eşler) yaşam alanlarını kısıtlamaya vardırıyorsa yaşanananın bir ruhsal sorun olabileceği mutlaka dikkate alınmalıdır. Kıskançlığın en çok görüldüğü ruhsal sorunlar arasında paranoid kişilik ve paranoid bozukluk bulunmaktadır.

Güncelleme: 31.01.2021

Prof. Dr. Erol Özmen
Manisa Celal Bayar Üniversitesi
Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı

Muayenehane:
Talatpaşa Bulvarı, No: 50, Dora Apt, Kat: 3, Daire: 3, Alsancak, İzmir
Yüz yüze ya da  online görüşme randevusu için telefon : 0 542 236 13 54