KİTAP TANITIMI:

Geçinilmesi Zor İnsanlarla Geçinme Sanatı
Prof. Dr. Erol Özmen
Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri
İzmir – 2011

KİME GEÇİNİLMESİ ZOR İNSAN DENİR*

Günümüzde diğer insanlarla ilişkilerde (sosyal, resmi, kurum içi) başarılı olmanın önkoşulu her türlü insanla geçinebilme becerisine sahip olmaktır. Fakat öyle insanlar vardır ki onlarla bir çok kişi anlaşamaz ve bu insanlar geçimsiz insanlar olarak nitelenir. Bu insanların çevresindeki insanların çoğu ile geçinemedikleri görülür. Hemen her ortamda kendilerini belli ettikleri için kolayca tanınırlar.

Örneğin kimi aşırı  şüphecidir; çevresinde olup biten her şeyden alınır, sürekli olarak kendisine bir kötülük yapılacağı beklentisi içindedir; sürekli tetiktedir ve kavgacıdır. Kimi hem kendisini hem başkasını denetim altında tutmak ister, her şeye karışır, herkesi ve çevresindeki her şeyi yönlendirmeye çalışır. Kiminin günü gününe uymaz, bazı günler son derce uyumlu, anlayışlı ve sevecen iken başka bir gün düşmanca davranır. Bu tür insanları belirlemek çoğu zaman çok da zor olmaz. Asıl zor olan bunların nasıl kategorize edileceğidir. Bu kitapta bu sorun konu kişilik yapılarına göre ele alınarak aşılmaya çalışılacaktır.

Kitaptaki sayfa no:21

Geçimsiz görünen bazı kişilerin rahatsız edici tutum ve davranışları yalnız belirli durumlarda, ortamlarda ya da bazı kişilerle ilişkilerinde ortaya çıkarken, bazı kişilerin tutum ve davranışları görece daha süreklilik gösterir. Örneğin karşılaştığınızda çok sinirli görünen bir kişinin aslında genel olarak   konuşkan ve şakacı olduğunu ve üç ay önce babasının ölümü sonrasında bu hale geldiğini öğrenebilirsiniz. O nedenle hemen herkesle geçinemeyen insanlarla, zaman zaman geçimsizlik gösteren insanların birbirinden ayırt edilmesi gerekmektedir. İnsanın içinde bulunduğu ruhsal duruma göre herkesin zaman zaman geçimsiz tutum ve davranışlar gösterebileceği unutulmamalıdır.

Geçinilmesi zor insandan söz edildiğinde vurgulanması gereken konulardan birisi de kişilik yapılarının hiç birinin diğerinden ne daha iyi ne de daha kötü olduğudur. Her kişiliğin insan ilişkilerinde ortaya çıkan (iş ortamında özellikle önem taşıyan) güçlü ve zayıf yönleri vardır. İnsanın kendisinde ve çevresindeki insanların güçlü ya da zayıf yönlerini bilerek onlara uygun biçimde davranması, insan ilişkilerinde başarılı olmasını sağlayacaktır.

Sonuç olarak “kime geçinilmesi zor insan denir” sorusuna belirli özellikleri sıralayarak kesin bir yanıt vermek mümkün değildir. Bunun iki nedeninden birisi tek tip bir geçinilmesi zor bir insan tipinin olmamasıdır. Bu kitapta da anlatılan her bir kişilik yapısına göre geçinilmesi zor insan tipi tanımlanabilirse de bu yaklaşım eksik bir yaklaşım olacaktır. Çünkü her bir kişilik yapısında bir çok alt tip “geçinilmesi zor insan” tanımlanabilir. Diğer nedeni de bazı insanlarda geçinilmesi zor tutum ve davranışların yalnız belli durumlarda ya da zaman zaman ortaya çıkarken bazı kişilerde bunun görece daha süreklilik göstermesidir.

Kitaptaki sayfa no: 22

Fakat günlük yaşamda bir insanın “geçinilmesi zor insan” olup olmadığını anlamak çoğu zaman zor değildir. Çevresinde olup bitenleri olduğundan farklı ve çarpıtarak algılayan ve yorumlayan, olaylara aşırı duygusal tepkiler vermeye yatkın, kendisine bir sosyal ortam ve çevre oluşturamayan kişiler büyük olasılıkla geçinilmesi zor insan olarak nitelenmeyi hak eden insanlardır.

Geçinilmesi zor insanlar çeşitli kategorlere ayrılarak incelenebilir: (1) Esas olarak geçimli, fakat belli ortamlarda ya da ilişkilerde geçimsiz olanlar, (2) Geçinilmesi zor bazı özellikleri olanlar, (3) Geçinilmesi zor olanlar, (4) Geçinilmesi çok zor olanlar, (5) Geçinilmesi, idare edilmesi ve başa çıkılması mümkün olmayanlar.

Geçinmekte zorlandığınız insanların  hangi kategoriye girdiğini anlamak için onun diğer insanlarla olan ilişkilerine, ilişkilerde ortaya çıkan tepkilerinin yoğunluğuna, sıklığına ve süreklilik gösterip göstermediğine, esneyebilme ve yaşananları farklı gözle görebilme özelliklerine bakmak gerekmektedir. Bazı insanlarla geçinemeyenlerle, hiçbir insanla geçinemeyen kişiler arasında, yeni bilgiler elde ettiğinde ya da olup bitenleri yeniden değerlendirdiğinde düşüncelerini, olaylara bakış açısını değiştirebilenlerle değiştirmeyenler arasında, yaşadıklarına tepkilerini yumuşatabilen ile hiçbir şekilde yumuşatamayanlar arasında büyük farklılıklar olmaktadır.

“Geçinilmesi zor insan” dendiğinde akla ne geldiği onlara yönelik tutum ve davranışları etkileyebilmektedir. Bu nedenle önyargı olarak nitlenebilecek bazı yaklaşımları yıkabilmek için aşağıda geçinilmesi zor insanlarla ilgili bazı bilgiler verilecektir:

Kitaptaki sayfa no: 23

Geçinilmesi zor insanlar normaldir
Geçinilmesi zor insanlara çoğu zaman psikolojik olarak sorunlu, ruhsal hastalığı olan insanlar olarak bakılmaktadır. Oysa bu insanların büyük bir kısmında bir ruhsal hastalık ya da akıl hastalığı söz konusu değildir.

Bir ruhsal hastalığı olduğu için diğer insanlarla geçinme sorunu yaşayan insanları ayırt etmek çoğu zaman çok zor değildir. Bu kişilerin ilişkileri özellikle hastalıklarının aktif  olduğu dönemlerde sorunludur ve bu dönemlerde geçimsizdirler.

Geçinilmesi zor insanların tutum ve davranışları kişilik yapılarından kaynaklanır
Geçinilmesi zor insanların tutum ve davranışları büyük oranda yaşananları değerlendirme biçimlerinden kaynaklanmaktadır. Bu insanlar yaşananları olduğundan farklı algılamaya ve yorumlamaya yatkındırlar. Kişilik yapılarından kaynaklanan bu değerlendirme biçimleri çoğu zaman diğer insanlar tarafından abartılı, yersiz ve anlamsız olarak nitelenirler.

Geçinilmesi zor insanlarla birlikte yaşamak ve çalışmak kolay değildir
Geçinilmesi zor insanlarla gönüllü ya da zorunlu olarak birlikte yaşamak ya da çalışmak zorunda iseniz öncelikle bunun kolay bir iş olmadığını hatta zor bir iş olduğunu ve bugünden yarına değişmeyeceklerini kabul etmeniz gerekmektedir. Onlarla geçinmeye çalıştığınız kadar kendi ruh sağlığınızı da korumak için özel çaba harcamanız gerekebilir.

.

Kitaptaki sayfa no: 24

Geçinilmesi zor insanların hepsi birbirinin aynısı değildir
Geçinilmesi zor insanların her biri farklı özellikler taşır. Tümü için geçerli olabilecek belli baş etme yöntemleri olacağı düşünülmemelidir. Geçinilmesi zor insanlarla geçinme çabası içinde olan insanların öncelikle kendini iyi tanıması, karşısındaki insanı iyi tanıyabilmesi, ilişki ve iletişimi yönlendirebilmesi gerekmektedir.

Geçinilmesi zor insanlar, çevrelerindeki insanların psikolojisini etkilerler
İlişkiler ilişki içinde olan herkesin psikolojisini etkiler. İyi ilişkiler her iki tarafın da ruh sağlığını olumlu yönde etkilerken geçinilmesi zor insanlarla ilişkiler ise olumsuz etkiler. Olup bitenleri olduğundan farklı yorumlamaları, duygusal tepkileri ve değişkenlikleri karşısındakinde baş edilmesi güç öfke yanında, suçluluk, utanç, çaresizlik gibi duygular yaratmaktadır.

Geçinilmesi zor insanların olduğu ortamlarda sürekli çatışma yaşanma olasılığı vardır
İster aile içinde olsun, ister işyerinde olsun hangi ortam ve insanlarla olursa olsun geçinilmesi zor insanlar ilişki içinde olduğu insanlarla çeşitli sorunlar yaşarlar. İlişkilerinde çoğu zaman gerginlik oluşur.

Geçinilmesi zor insanlarla ilişkiler etkili biçimde yönlen-dirilirse bu kişiler üretken, yaratıcı ve yararlı olabilirler
Geçinilmesi zor insanların bazı alanlarda kendilerine özgü üstünlükleri vardır. Örneğin ilişkiler ve çatışmalar uygun biçimde yönlendirilirse ayrıntıcı bir kişinin ayrıntıların önemli olduğu işlerde başarılı sonuçlar elde etme olasılığı çok yüksektir.

Kitaptaki sayfa no: 25

İlişkilerde yaşanan sorunlarda sorun yalnız/her zaman geçinilmesi zor insandan kaynaklanmaz
Bazı insanların geçinilmesi zor olarak nitelediği insanlar başka insanlarla uyumlu ilişki içinde olabilirler. Bazen esas sorun karşıdakini geçimsiz olmakla suçlayan kişiden kaynaklanır. Kendi kişilik yapısının ve bunun diğer insanlar üzerindeki etkilerini iyi göremeyen kişiler karşısındaki insanları geçinilmesi zor insan olarak niteleyebilmektedirler.

Örneğin şüpheci olmaya yatkın bir kişi, güven veren insanlarla ilişki içindeyken ve kendini güven içinde hissettiği ortamlarda son derece uyumluyken bencil, her şeyi kendi lehine yontan insanlarla ilişkilerinde ve aşırı rekabetin olduğu bir ortamda gergin, sinirli ve şüpheci olabilir.

Kitaptaki sayfa no: 26

Sonraki sayfa                      İçindekiler 

*Bu metin Prof. Dr. Erol Özmen’in ‘Geçinilmesi Zor İnsanlarla Geçinme Sanatı’ kitabının 21.-26. sayfalarıdır.
Metnin kitapta hangi sayfada yer aldığı metnin sonunda “Kitaptaki sayfa no” olarak belirtilmiştir.
Bu sitede kitabın bir bölümüne ulaşmak mümkündür.
Aşağıdaki “içindekiler” düğmesine tıklayarak bölümlere ulaşabilirsiniz. 

Kitabın her türlü telif hakkı saklıdır.
Yazılı olarak izin almadan kitabın herhangi bir bölümü çoğaltılamaz.
Basılı olarak ya da internet ortamında yayınlanamaz.