Madde Bağımlılığı

Madde bağımlılığı nedir?

Bağımlılık kısaca tıbbi bir gereklilik olmamasına karşın bir maddenin giderek artan miktarlarda kullanılması olarak tanımlanabilir. Madde kullanımı, madde kötüye kullanımı ve madde bağımlılığı kavramlarının birçok tartışılabilecek yönleri bulunmakla birlikte bazı durumlar bağımlılığın önemli bir işareti olarak kabul edilir:

• Maddeyi bulmak ve elde etmek için büyük zaman harcama
• Aynı etkiyi elde etmek için kullanılan miktarı giderek arttırma 
• Bırakmak istenmesine karşın bırakamamak
• Madde kullanımı nedeniyle sosyal ilişkilerin bozulması, azalması ya da bırakılması
• Madde kullanımı nedeniyle işin, gücün gereği gibi yapılamaması, mesleksel işlevler bozulma
• Eş, dost, akraba ve aile içi ilişkilerde bozulma
• Madde kullanımı azaltıldığında ya da bırakıldığında yoksunluk (bırakma) belirtilerinin ortaya çıkması
• Madde kullanımı kişinin bedensel ve ruhsal sağlığını açıkça olumsuz etkiliyor olmasına karşın madde kullanımının sürdürülmesi.

Madde kötüye kullanımı ve madde bağımlılığı ile ilgili kısa ve öz bilgiler

• Bağımlılık oluşturma olasılığı olan maddelerin bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz: Alkol, tütün (sigara), esrar, ekstazi (ecstasy), benzodiyazepinler, bonzai, kokain, eroin, morfin, LSD, ketamin, anabolik steroidler, metamfetamin, fensiklidin, uçucu maddeler. bağımlık yapabilen belli başlı maddelerdir. Bu maddelerin bazıları yasal bazıları da yasa dışı yollarla elde edilebilmektedir.
• Bağımlılık oluşturma potansiyeli olan maddeleri deneyen ya da kullanan herkeste o maddeye bağımlı hale gelme riski vardır. Dürtü denetimi yetersiz, risk almaya yatkın, yenilik ve değişiklik peşinde olan, ailede madde kullanan birisinin varlığı, maddeyi stresle başa çıkma yöntemi olarak kullanan bireylerde bağımlılık gelişme riski daha yüksektir.
• Madde kullanan ve bundan kurtulmak isteyenlerin bir ‘alkol ve madde bağımlılığı tedavi merkezi’ne (AMATEM) ya da ile psikiyatri uzmanına başvurması gerekmektedir.
• Madde bağımlılığının tedavisi oldukça güç bir hastalıktır. Bu nedenle koruyucu önlemler ve girişimler önemsenmelidir. Bağımlılık yapma potansiyeli olan ilaçlar hiç denenmemeli, ‘kendimi denetleyebilir ve istediğim zaman kullanmayı bırakırım’ yanılsamasına kanılmamalıdır. Madde kullanan bireylerin olduğu gruplardan ve ortamlardan uzak durulmalıdır.

Güncelleme: 19.05.2020

Prof. Dr. Erol Özmen
Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi
Psikiyatri Anabilim Dalı

Muayenehane:
Talatpaşa Bulvarı, No: 50, Dora Apt, Kat: 3, Daire: 3, Alsancak, İzmir
Yüz yüze ya da  online görüşme randevusu için telefon : 0 542 236 13 54