Değersizlik bir depresyon belirtisi mi?

Değersizlik, depresyonun en önemli belirtilerinden birisidir.  Depresyonlu hastalar kendilerini değersiz, önemsiz ve kıymet verilmeyecek bir kişi olarak algılarlar. Kendilerine olan güvenlerini ve özsaygılarını kaybetmeleri değersizlik hissini daha da arttırır.

Değersiz, önemsiz, aşağı, kıymetsiz, ezik hissetme ruh sağlığı literatüründe ‘değersizlik hissi‘ olarak ele alınır. Özgüven ve özsaygı kaybı ile yetersizlik, değersizlik ile özdeş kavramlar olarak düşünülmemelidir. Ancak özgüven, özsaygı, yeterlilik hisleri ve değerlilik hisleri karşılıklı etkileşim içinde olduğu unutulmamalıdır.

Depresyonlu hastalarda değersizlik hissi

Depresyonlu bireylerin yaşadığı değersizlik hissini her insanın zaman zaman yaşadığı kendini eleştirme ile karıştırmamak gerekir. Normalde yaşanabilen değersizlik hisleri genellikle belli bir yaşantı sonrasında ortaya çıkar ve yaşanan his görece makul görünür. Başka bir deyişle bireyin neden böyle hissetttiği büyük oranda anlaşılır bir durumdur. Ayrıca bu hisse eşlik eden diğer depresif bozukluk belirtileri yoktur. Keyif veren bir olay yaşandığında kişinin değersizlik hisleri büyük oranda yatışır.

Fakat depresif bozukluklarda yaşanan değersizlik hissinde bir aşırılık, bir fazlalık ya da makul olmayan bir şeyler vardır. Klinik tabloya depresyonun diğer belirtileri eşlik eder. Kişiyi sevindirecek, mutlu edecek, iyi hissettirecek bir şeyler olsa bile değersizlik hissi süreklilik gösterir. Ufak tefek oynamalar olsa bile hiç geçmeden günlerce haftalarca sürer.

Depresyonun şiddeti değersizlik hissinin nasıl yaşanacağını etkiler. Başlangıçta başarılarını göz ardı ederek ya da küçümseyerek, geçmişte kendilerini başarısız olarak algıladığı yaşantıları ön plana çıkarırlar. Depresyon ağırlaştıkça  hastalar bir işe yaramadıklarını, kendileri için uğraşılmaya değmeyeceğini, tedavi edilmeyi hak etmediklerini düşünürler.

Eşlik eden belirtiler

Değersizlik hissinin kendi başına varlığı bir depresif bozukluk düşündürmemelidir. Depresif bozukluklarda değersizlik yanında diğer depresyon belirtileri mutlaka bulunur. Ancak diğer depresif bozukluk belirtilerinin olmaması profesyonel bir yardım almaya gerek olmadığı anlamına gelmez. Süregenlik gösteren değersizlik hissi kişinin mutsuz bir yaşam sürmesine yol açar. Çekingen ve depresif kişilik yapısı olanlarda kendini değersiz bir insan gibi görme çok yaygındır.  Değersiz hissetme, çoğu zaman aşağılık kompleksi olanlarda sık görülen yetersizlik hisleri ile birlikte bulunur.

Son günlerde kendinizi değersiz, değer görmeyen, değer görmeyi hak etmeyen, değer verilmeyen ve değer görmeye layık olmayan bir insan olarak görüyorsanız depresyon yaşayıp yaşamadığınzı mutlaka değerlendirin.

Güncelleme:30.01.2021 

Prof. Dr. Erol Özmen
Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi
Psikiyatri Anabilim Dalı

Muayenehane:
Talatpaşa Bulvarı, No: 50, Dora Apt, Kat: 3, Daire: 3, Alsancak, İzmir
Yüz yüze ya da  online görüşme randevusu için telefon : 0 542 236 13 54

Depresyonlu Hastaların Akıllarına Takılan Diğer Sorular İçin Lütfen Tıklayınız