Kötülük, kötülük psikolojisi

Kötülük, ‘başkasının görebileceği zararları dikkate almadan hareket etme ya da söz söyleme’ şeklinde tanımlanabilir.

Her insan farkında olarak ya da olmayarak zaman zaman birilerine zarar verecek davranışlarda bulunabilir. Fakat kötü bir insan olmak ya da hiç bir sakınca görmeden ve rahatsızlık duymadan bencilce birilerine kötülük yapmak farklı bir durumdur. Psikolojik açıdan bakınca bir insanın bu derece kötü olması ancak süperegosuun (üstbenlik) sağlıklı biçimde gelişmemiş olması ile mümkündür.

Üstbenliği sağlıklı gelişen insanlar yaptıklarının diğer insanları nasıl etkileyeceğini, toplumsal ve kişisel değerleri ile uyumlu olup olmadığını göz öüne alırlar. Bu nedenle ne düşüneceğini ve hissedeceğini dikkate almadan başkasına kötülük yapma olasılıkları çok azdır. Kötülük yaptıklarını düşündükleri anda ise suçluluk duyguları yaşarlar.

Kişilik yapısı olarak baktığımızda en kolay kötülük yapabilenlerin antisosyal kişilik yapısına (psikopat, sosyopat) sahip insanlar olduğu görülmektedir. Ancak narsistik kişilik yapısına sahip insanların başkasını hiç dikkate almayan bencil davranışları da çoğu zaman açıkça bir başkasına yapılmış bir kötülüktür.

Psikopatlar ve narsistlerin kolayca kötülük yapabilmeleri çoğu zaman bencil olmalarından ve amaca ulaşmak için her yolu geçerli görmelerinden kaynaklanır. Kötülük yapabilmeyi etkileyen diğer kişilik özellikleri arasında kendi çıkarı için art niyetli davranmak, başkasına acı çektirmekten, üstünlük ya da güçlülük hissetmekten ve başkasını ezmekten hoşlanmak da sayılabilir.

Kısa ve öz bilgi:

• Kötü ya da kolayca kötülük yapabilen psikopat ve narsist insanları tanımak çoğu zaman zor değildir. Fakat bazen bıraktıkları ilk izlenim çok yanıltıcı olabilir.
• Kötülük yapmanın yalnız psikopat ve narsist insanlara özgü bir davranış olarak düşünülmemelidir. Hemen her insan başka bir insan tarafından kötülük olarak nitelenen davranışlarda bulunabilir. Bir insanın bazı durumlarda kötü davranış göstermesi ile kişilik yapısının kolayca herkese kötülük yapabilecek şekilde şekillenme birbirinden ayrı tutulmalıdır.
• Bir çok insan kendisini üzen insanlardan intikam ve öc alma isteği duyar. Bu tür duyguların varlığı (eyleme dönüşmediği sürece) kendi başına kötülük olarak değerlendirilmemelidir. Ancak intikam ve öc alma isteğine uyarak başkasına zarar verecek bir davranışta bulunmak başkasına yapılmış bir kötülüktür.

Prof. Dr. Erol Özmen
Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi
Psikiyatri Anabilim Dalı

Muayenehane:
Talatpaşa Bulvarı, No: 50, Dora Apt, Kat: 3, Daire: 3, Alsancak, İzmir
Yüz yüze ya da  online görüşme randevusu için telefon : 0 542 236 13 54

İlginizi çekebilecek diğer yazılar

Aile içi şiddet – Psikoloji & Psikiyatri Sözlüğü

Haset – Psikoloji & Psikiyatri Sözlüğü

Antisosyal kişilik bozukluğu / Psikopat, sosyopat – Psikoloji & Psikiyatri Sözlüğü

Mobbing (Psikolojik Taciz / Manevi Taciz) – Psikoloji & Psikiyatri Sözlüğü

Öfke – Psikoloji & Psikiyatri Sözlüğü

Antisosyal Kişilik / Psikopat / Sosyopat – Prof. Dr. Erol Özmen

Saldırganlık – Psikoloji & Psikiyatri Sözlüğü