Bencillik

Bencillik nedir? Tanımı

Bencillik, başkasını (ya da karşısındakini) dikkate almadan ya da önemsemeden yalnız kendi istek ve gereksinimlerini dikkate alarak hareket etme olarak tanımlanabilir. Bencil insanlar sürekli olarak yalnız kendi çıkarlarını düşünür, kendi çıkarlarını herkesinkinden üstün ve önemli tutar, o çerçevede davranırlar. Başka bir deyişle menfaatçi ve çıkarcıdırlar.

TDK Güncel Türkçe Sözlük’te bencil insanlar hodbin, hodkâm ve egoist olarak nitelenirler. Egoist günlük dilde de (yalnız ülkemizde değil bütün Dünyada) yaygın kullanılan bir niteleme olmakla birlikte psikanalizde ruhsal aygıtın bir parçası olarak tanımlanan ego (benlik) kavramı ile ilişkili olarak düşünülmemelidir.

Kendini düşünme bencillik midir?

Kendini düşünme, kendi istek ve gereksinimlerine sahip çıkma ile bencillik eş anlamlı tutulmamalıdır. Kendi istek ve gereksinimlerinin farkına varmak, onların karşılanması için çaba göstermek en sağlıklı insan davranışlarından birisidir. Ancak bu çabanın sınırı başkalarının da kendilerine göre istek ve gereksinimlerinin olduğunu dikkate alma ve mümkün olduğunca adaletli davranma çabası içinde olmadır. İnsan ilişkilerinde sürekli ‘alma’  ve ‘verme’ vardır ve sağlıklı bir kendini düşünmede ‘alma’ isteği kadar ‘verme’ isteği de vardır. Bencillikte ise kendini düşünmenin yanında başkasını, diğerini ya da karşısındakini düşünmeme de vardır.

Ben merkezli düşünme, ben-merkezcilik ve bencillik

Ben merkezli düşünme ve ben-merkezcilik ile bencillik iç içe geçen ve büyük oranda örtüşen kavramlar olmakla birlikte eş anlamlı kavramlar değildir. Ben-merkezcilikte, çevresindeki insanları adeta bir figüran gibi görme söz konusudur. Sanki yaşam onun çevresinde, onu merkeze alarak sürmektedir. Diğer insanların adeta önemi yoktur. Ben-merkezci davranışlar aynı zamanda bencil bir davranış olarak değerlendirilebilir. Fakat asıl bencillik diğer insanların da istek ve gereksinimleri olduğunu bilerek kendi istek ve gereksinimlerini hepsinin üstünde tutmadır.

Bencillik bir ruhsal hastalık mı?

Bencillik doğrudan bir ruhsal bozukluk olarak düşünülmemeli ve bir kişilik özelliği olarak ele alınmalıdır. Özellikle narsistik ve antisosyal (sosyopat, psikopat) kişilik bozukluğunun en önemli belirtilerindendir.

Bencillik ile ilgili kısa ve öz bilgiler

• Bencil insanlar hemen her zaman nankör insanlardır. Fakat ‘nankör’ olarak nitelediğimiz insanların hepsinin bencil bir insan olduğunu ileri sürmek yanlış olabilir. Bazen kendi beklentilerinin gerçekdışı olduğunun farkında olmayan insanlar kolaylıkla diğer insanları nankör olmakla suçlayabilmektedirler. Ayrıca diğer insanların da belli bir düzeyde kendi istek ve gereksinimlerini de dikkate alma haklarının olduğu unutulmamalıdır. Bencil insanlar hemen her zaman ve herkese karşı nankörce davranırlar.
• Bencil insanlarla ortak yaşamı sürdürmek zorlu bir iştir. Her koşulda bencilce davranacakları dikkate alınmalıdır. Hayır diyemeyen, yumuşak başlı, başkalarının gereksinimlerini çok önemseyen, aşırı fedakar ve özgüveni düşük insanlar çoğu zaman bencil insanlar tarafından sömürülürler. Bencil insanlar tarafından sömürülmeye yatkın insanların çok daha fazla dikkatli olması gerekmektedir.

Prof. Dr. Erol Özmen

Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi
Psikiyatri Anabilim Dalı

Muayenehane:
Talatpaşa Bulvarı, No: 50, Dora Apt, Kat: 3, Daire: 3, Alsancak, İzmir
Yüz yüze ya da  online görüşme randevusu için telefon : 0 542 236 13 54

Bencillik konusunda ilginizi çekebilecek yazılar

Bencillik testleri

Kişilik testleri

Bencillik mi yoksa otoriteye bir isyan mı? – Prof. Dr. Erol Özmen

Geçinilmesi zor insanlarla geçinme sanatı – Prof. Dr. Erol Özmen

Vicdansız insanlar ve vicdanlı insanların onlara karşı savunmasızlığı – Prof. Dr. Erol Özmen

Narsisizm – Psikoloji & Psikiyatri Sözlüğü

Zor insanlar – Psikoloji & Psikiyatri Sözlüğü