Bağımlı Kişilik Bozukluğu

Basit konularda bile tek başına karar veremeyen ve her hangi bir şeyi gerçekleştirmek için sürekli olarak başkalarına ve başkalarının öğüt ve desteğine gereksinim duyan kişilerdir. Bağımlı kişilik bozukluğu olanlarda görülen özellikleri aşağıda sıralanmıştır:

Bağımlı oldukları kişinin kendisini terk edebileceğinden çok korkarlar. Onun kendisinden ayrılmaması için her türlü angarya işe katlanırlar.

Görünürde böyle bir olasılık ya da risk olmasa bile yalnız kalabileceği korkusu sürekli biçimde kafalarını meşgul eder.

Bağımlı olduğu kişi ile ilişkisi bir şekilde sona ererse bir an önce bağımlı olabileceği yeni birisini bulmaya çalışırlar.

Doğrudan kendisi ile ilgili olsa bile herhangi bir konuda kendi başına karar veremezler. Danışma, öğüt alma ve destek arayışı içindedirler. Kendileri ile ilgili kararları başkasının  almasını beklerler. 

Kendileriyle ilgili konularda bile sorumluluk almak istemezler.Sorumluluğu başkasının alması için ellerinden geleni yaparlar.

Bir işi kendi başına başlatamaz ve sürdüremezler.

Bağımlı kişilik yapısının neden ortaya çıktığı tam olarak bilinmemektedir. Gelişiminde genetik etmenlerin ve anne babanın çocuk yetiştirme tarzının etkisi olduğu düşünülmektedir. Bağımlı kişilik özelliklerinden kurtulmak isteyen bir kişinin terapi görmesi gerekmektedir. Ancak kişilik özellikleri nedeniyle kolayca depresyona girebilecekleri ve bu durumda bir ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanına başvurmaları gerektiği unutulmamalıdır.

Kısa ve öz bilgiler

• Stabil ve kişilerarası ilişkilerin belli bir dengede olduğu ortamlarda bağımlı kişilik özelliği olanlar uyumlu insanlardır. Uzlaşıcı, taviz verici ve tercihlerini çevresindeki insanlara göre uyarlayan yapıları bu özelliklerini destekler.
• Bağımlı kişilik yapısına sahip bireylerin bağımlı oldukları kişiler tarafından sömürülme olasılığı vardır. Özellikle bağımlı olduğu kişi psikopatik kişilik özelliklerine sahipse bağımlı bireyin sömürüldüğü ya da kullanıldığı sık görülür.
• Terk edileceği korkusu yalnız bağımlı kişiliklerde görülmez. Borderline kişilik bozukluğunun da önemli özelliklerinden birisidir.
• Yalnız kalmaktan korkma yalnız bağımlı kişiliklerde görülmez. Çekingen, şizoid (içedönük) ve borderline kişilik yapısında görülen yalnız kalma korkusu farklı nitelikler taşır.
• Bağlı olmak ile bağımlı olmak birbirinden net olarak ayrılmalıdır. Sağlıklı biçimde başka insanlara bağlanabilmek önemli bir ruh sağlığı göstergesidir. Bağımlılık özürlü bir insanın koltuk değneğine duyduğu gereksinime benzer bir onsuz yapamama haline  benzer. Oysa bağlılıkta onunla daha çok birlikte olma isteği bulunmakla birlikte gerektiğinde ayrı kalmak mümkündür. Bağımlı birey kendi istek ve gereksinimlerini hep geri plana iter. Bağlılıkta yeri geldiğinde kendi istek ve gereksinimlerini öne çıkarma söz konusudur.
• Bağımlı kişilik özelliği olan bir kişinin bağımlı olduğu kişiyi kaybetmemek için yaptıkları fedakarlık gibi görünebilir. Fakat bu sağlıklı bir fedakarlık değildir. Tek yönlü işleyen, bağımlı bireyin terk edilirse ne yapacağı korkusunu aşabilmek amacıyla sürdürülen bir fedakarlıktır.
• Teslimiyetçi yapıları nedeniyle özgüvensiz gibi görünürler. Oysa bu durum sorumluluktan kaçınma davranışının yansımasıdır.
• Arkadaş canlısı gibi görünürler. Oysa bu davranışları yalnız kalamamaktan kaynaklanır.

Prof. Dr. Erol Özmen
Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi
Psikiyatri Anabilim Dalı

Muayenehane:
Talatpaşa Bulvarı, No: 50, Dora Apt, Kat: 3, Daire: 3, Alsancak, İzmir
Yüz yüze ya da  online görüşme randevusu için telefon : 0 542 236 13 54

Güncelleme:12.09.2019

İlginizi çekebilecek diğer yazılar

Kişilik – Psikoloji & Psikiyatri Sözlüğü

Kişilik – Prof. Dr. Erol Özmen

Kişilik bozukluğu – Psikoloji & Psikiyatri Sözlüğü

Kişilik bozukluğu – Prof. Dr. Erol Özmen

Kişilik Bozuklukları – Dr. Ahmet Türker (Klinik Psikolog)

Çekingen / Kaçıngan Kişilik – Prof. Dr. Erol Özmen

Bağımlı Kişilik – Prof. Dr. Erol Özmen

Bağımlı kişilik bozukluğu bireyin yaşamını nasıl etkiler – Klinik Psikolog Zehra Erol

Başkalarına bağımlı yaşayanlar; bağımlı kişilik – Klinik Psikolog Zehra Erol

Kişilik yapısına özgü stres yaşama nedenleri – Prof. Dr. Erol Özmen

Kendini tanıma testleri

Kişilik testleri

Kendini tanıma – Prof. Dr. Erol Özmen